Κι όμως, η χάρη της Αίγινας είναι... η απόσταση!
Ο Φοίβος Καρζής, λίγο πριν πάρει το φέρι του Πάσχα, γράφει μερικές από τις ύστερες σκέψεις του για την πολυσυζητημένη σχέση των λεγόμενων «Παρασκευάδων» με το αγαπημένο τους νησί.
Σε λίγες μέρες τα φεριμπότ και τα «δελφίνια» θα αρχίσουν πάλι να... ξεβράζουν στο λιμάνι της Αίγινας στίφη από αυτό το είδος ανθρώπου που οι ντόπιοι αποκαλούν «Παρασκευάδες». Όχι επειδή η Αίγινα έχει κατοίκους-Ροβινσώνες, που κάποια καλή τύχη τούς φέρνει συντρόφους στη μοναξιά και βοηθούς στην κατασκευή εκ του μηδενός ενός κόσμου του πολιτισμού.
Τους (μας) λένε έτσι επειδή συνήθως φτάνουν στο νησί Παρασκευή για το Σαββατοκύριακο, δηλαδή δεν ανήκουν στην κοινωνία. Είναι γνωστοί, αποδεκτοί κατά παραχώρηση, φιλοξενούμενοι, αλλά όχι ενταγμένοι, ευπρόσδεκτοι καθότι ξοδιάρηδες, αλλά απόβλητοι από την πραγματική ζωή του νησιού και των ανθρώπων του. Πολύ σπάνια, μετά από πολλά χρόνια, μπορεί κάποιος «Παρασκευάς» να δει τις πόρτες να του ανοίγουν ως «μισο-Αιγινήτη». Μετά από μερικές δεκαετίες δυσφορίας για αυτό το κλίμα, τώρα μέρες πασχαλινές, που προσφέρονται για άφεση αμαρτιών, σκέφτομαι πως μάλλον έτσι είναι καλύτερα για όλους – και για τους Αιγινήτες και για αυτό το υβρίδιο κατοίκου που χωρίζει τον χρόνο, τη ζωή και το αίσθημα της εντοπιότητας ανάμεσα στην Αθήνα, που συνήθως δεν διάλεξε, και στο νησί της επιλογής του. Μάλλον, είναι καλύτερα, γιατί, αν το καλοσκεφτούμε, σε περίπτωση που η αιγινήτικη κοινότητα είχε ενωθεί απολύτως με τους τόσο πολλούς και συνεχώς περισσότερους τακτικούς επισκέπτες και ημιμόνιμους κατοίκους, τότε το νησί θα είχε αλλάξει χαρακτήρα. Θα είχε γίνει σαν –ας πούμε– τις παλιές συνοικίες της Αθήνας, το Παγκράτι, την Κυψέλη, τα Πετράλωνα, την Καισιαριανή ή τον Βύρωνα, που ξέρω κι έχω ζήσει, συνοικίες που η μαζική εισροή κατοίκων οι οποίοι δεν γεννήθηκαν και δεν μεγάλωσαν εκεί και η πλήρης αφομοίωσή τους με όσους από τους παλιούς κατοίκους δεν μετακινήθηκαν προς άλλα μέρη, όπου να είναι αυτοί πια επήλυδες, δεν έφεραν καινούργια ζωή, δεν έφεραν ούτε οικονομική ούτε κοινωνική ικμάδα – αντίθετα, ανατίναξαν τις διαμορφωμένες κοινωνικές σχέσεις, για να εγκαταστήσουν στη θέση τους το κενό, την ανυπαρξία κοινωνικών σχέσεων.
Αν το καλοσκεφτούμε, σε περίπτωση που η αιγινήτικη κοινότητα είχε ενωθεί απολύτως με τους τόσο πολλούς και συνεχώς περισσότερους τακτικούς επισκέπτες και ημιμόνιμους κατοίκους, τότε το νησί θα είχε αλλάξει χαρακτήραΑν οι επισκέπτες ήμασταν στην Αίγινα στο σπίτι μας, κι όχι «σαν στο σπίτι μας», αναρωτιέμαι πόσο αυτό θα κατέστρεφε την ιδέα της φυγής, αυτή που επέβαλε το αενάως επαναλαμβανόμενο κλισέ της «απόδρασης» από την πρωτεύουσα. Νομίζω πια ότι μέρος της σαγήνης που ασκεί η Αίγινα στους πιστούς της προέρχεται από την αμφίθυμη στάση της απέναντί τους. Οι άνθρωποι έλκονται από τις δυσκολίες, ιδιαίτερα όταν έχουν καλές πιθανότητες να τις υπερβούν: να κάνουν μερικούς ντόπιους φίλους, να φυτρώσει ένα δέντρο εκεί που ήταν χέρσα γη, να στηθεί ένα παρτέρι ή μια βραγιά εκεί που είχαν απομείνει από παλιά, όταν η γη έδινε το βιος, μόνο χώμα, πέτρες και χαλάσματα. Η Αίγινα είναι κοντά. Πολλοί γι’ αυτό διάλεξαν εκεί να χτίσουν το δεύτερο (ή το πρώτο) «χωριό» τους, να αυτοπολιτογραφηθούν και να την επιβάλουν, στην ίδια και στον εαυτό τους, ως εκλεκτό από αυθόρμητη προαίρεση, κι όχι εκ γενετής, τόπο καταγωγής τους. Η Αίγινα είναι κοντά και είναι εύκολα προσβάσιμη, δεν ζητάει πολύ χρόνο και δίνει την αίσθηση της εγγύτητας, της δυνατότητας να βρεθείς εκεί, ακόμη κι όταν ο χρόνος, οι απασχολήσεις, η επιμέλεια της καθημερινότητας δεν επιτρέπουν ούτε να «πεταχτείς» για μερικές ώρες. Αλλά ταυτόχρονα είναι νησί – κυριολεκτικά και μεταφορικά, ένας τόπος περιτριγυρισμένος από θάλασσα, που διακόπτει τη γεωγραφική και μαζί τη χρονική συνέχεια, χαρίζοντας στο θαλάσσιο πέρασμα την ιδέα του ταξιδιού. Η Αίγινα είναι κοντά, αλλά η χάρη της είναι η απόσταση. Βιογραφικό Στα 25 χρόνια δημοσιογραφίας, ασχολήθηκε με όλα τα Μέσα Ενημέρωσης (εφημερίδες, τηλεόραση, περιοδικά), ιδίως όμως με το ραδιόφωνο και, πιο πρόσφατα, με την ενημέρωση στο Διαδίκτυο και τα νέα μέσα. Σήμερα παρουσιάζει εβδομαδιαία εκπομπή στον Αθήνα 98,4. Το βιβλίο του «Ανάμεσα σε δύο Ελλάδες: Η εκκρεμής μεταρρύθμιση 1996-2003» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις. Στην Αίγινα έρχεται από το 1985.
