Το νησί… βάζει τα καλά του
Με επίκεντρο την 23η Αυγούστου, η Σαλαμίνα αλλάζει όψη για ένα τριήμερο, ενώ η ανάγκη για την εξυπηρέτηση δεκάδων χιλιάδων προσκυνητών ανατρέπει τον θαλάσσιο συγκοινωνιακό χάρτη.
Του Νίκου Οικονομίδη
Απόδοσις της Εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου». Λαϊκά, «Τα Εννιάμερα της Παναγιάς».
Όπως και να το πει κανείς, η 23η Αυγούστου είναι μεγάλη γιορτή για τη Χριστιανοσύνη. Η Παναγία δεν είναι απλώς η Θεοτόκος. Για τους πιστούς είναι το πρόσωπο «ταις πρεσβείαις» του οποίου οι άνθρωποι έρχονται πιο κοντά στον Θεό.
Οι προσκυνητές συρρέουν κατά δεκάδες χιλιάδες στη Μονή Φανερωμένης. Η πολυκοσμία όμως επιφέρει πολλά «συμπαρομαρτούντα».
Πρωταγωνιστής, το Λιμενικό Σώμα. Στον μόλο, που έχει κατασκευαστεί πριν από πολλές δεκαετίες για ξύλινα πλοιάρια, δένουν τα σημερινά σιδερένια σκάφη με το μεγάλο βύθισμα. Μια μαούνα τοποθετείται ως προέκταση του μόλου για να μη βρίσκουν τον βυθό.
Στο τριήμερο γίνονται εκατοντάδες αφίξεις και αναχωρήσεις πλοίων. Απαιτείται απόλυτη τάξη. Οι διάδρομοι διαχωρίζονται με πασσάλους και συρματόσκοινο, ενώ οι επιβάτες που φεύγουν καθοδηγούνται ανάλογα με τον προορισμό τους. Μόλις αποβιβαστούν από τα πλοία εκείνοι που έρχονται, οι λιμενικοί ανοίγουν τον διάδρομο και μετράνε πόσοι περνούν για να μην επιβιβαστούν υπεράριθμοι. «Από δω για Πειραιά», «Για Πέραμα στον δεύτερο διάδρομο», «Ελευσίνα; Εδώ δεξιά», «Τέρμα αριστερά για Μεγάλο Πεύκο». Το πλοίο γεμίζει αμέσως και αναχωρεί για να δέσει το επόμενο.
Κάποιοι θα χρειαστούν πρώτες βοήθειες. Στήνονται λοιπόν σκηνές-ιατρεία.
Παρούσα και η Πυροσβεστική, που πολυκοσμία και απροσεξία την κάνουν απαραίτητη.
Η Αστυνομία δίνει τεράστιο αγώνα. Με τόσο κόσμο παρουσιάζονται προβλήματα δημόσιας τάξης, αλλά και παραβατικής συμπεριφοράς.
Η Τροχαία επωμίζεται πολύ βαρύ έργο. Τα αυτοκίνητα των επισκεπτών είναι αμέτρητα. Αλίμονο αν δεν παρκάρουν με τάξη. Τα λεωφορεία έρχονται με… καταιγιστική συχνότητα. Οι πεζοί περπατούν απρόσεκτα. Ο μοναδικός δρόμος κλείνει και η κυκλοφορία γίνεται από παρακαμπτήριο χωματόδρομο. Πολλοί τροχονόμοι έρχονται από υπηρεσίες εκτός Σαλαμίνας και δεν γνωρίζουν την περιοχή. Όταν σταματάει ένα αυτοκίνητο για μια ερώτηση, δημιουργείται ουρά, που μεγαλώνει επειδή κι ο τροχονόμος ρωτάει άλλους.
Εκ των ων ουκ άνευ και το πανηγύρι. Οι μικροπωλητές στήνουν πάγκους με παιχνίδια, ρούχα, παπούτσια, τρόφιμα, ποτά, κουζινικά, τσάντες, πορτοφόλια…
Κάποιοι πουλούν φυλαχτά, άλλοι βότανα, μερικοί επιδεικνύουν το «νέο προϊόν» που δίνει μαγικές λύσεις (καθαρίζει μάρμαρα ή εξαφανίζει λεκέδες ή κόβει τη σαλάτα σε χρόνο-μηδέν κ.λπ.).
Στους πάγκους με τα παιχνίδια μπορείς να παρακολουθήσεις την εξέλιξη της τεχνολογίας. Δεν εννοούμε κομπιουτεράκια, τηλεκατευθυνόμενα, ρομπότ απέναντι σε σβούρες, γιο-γιο, επιτραπέζια. Εδώ βλέπεις τις κατσαρόλες που μαγειρεύανε κάποτε, τα αυτοκίνητα που ταξιδεύανε, τις κούκλες που έπαιζε η γιαγιά, τη σφεντόνα που κυνηγούσε πουλιά ο παππούς.
Ξεχωριστό κεφάλαιο και οι καντίνες. Μέχρι και σκηνές που στεγάζουν καφενεία και εστιατόρια με καρέκλες και τραπέζια θα δεις.
Αναπόσπαστη εικόνα του πανηγυριού, οι επαίτες.
Όλα αυτά, για τρεις ημέρες. Μόλις τελειώσει η γιορτή, «ταύτα πάντα εξηφάνισται». Σαν τις πόλεις του Φαρ Ουέστ που στήνονταν και λειτουργούσαν όσο υπήρχε χρυσός. Μετά χάνονταν. Η διαφορά στα πανηγύρια είναι ότι όλα αυτά θα ξαναγίνουν του χρόνου.
...υποθεμα
«Μεταφορά» της πρωτεύουσας
Θρησκευτικές γιορτές γίνονται παντού. Αυτό που δίνει ιδιαίτερο χρώμα εκείνο το τριήμερο στο νησί και που κάνει τη διαφορά είναι ότι από τις 22 μέχρι τις 24 Αυγούστου το κέντρο της Σαλαμίνας μετατοπίζεται στη Μονή Φανερωμένης. Θα ’λεγε κανείς ότι η πρωτεύουσα μεταφέρεται εδώ.
Δεν γνωρίζουμε άλλη γιορτή που να αλλάζει τόσο πολύ τον θαλάσσιο συγκοινωνιακό χάρτη, αφού τα δρομολόγια δεν πολλαπλασιάζονται απλώς – δημιουργούνται πολλά νέα. Γραμμές από και προς Φανερωμένη με Μεγάλο Πεύκο, Ελευσίνα, Πέραμα και Πειραιά λειτουργούν μόνο για το τριήμερο. Επιπλέον, τα λεωφορεία σταματούν εδώ και δεν κάνουν την κυκλική διαδρομή.
Οι περισσότεροι επισκέπτες βλέπουν μόνο αυτό το σημείο του νησιού, αφού αποβιβάζονται και επιβιβάζονται 100 μέτρα από την είσοδο της Μονής.
Όλα αυτά γίνονται υπό το βλέμμα του Άγγελου Σικελιανού, του οποίου ο ανδριάντας βρίσκεται απέναντι από την πύλη του μοναστηριού, η οποία αυτό το τριήμερο είναι ορθάνοιχτη.
Θα ’λεγε κανείς ότι το πανηγύρι θα μπορούσε να μη γιορτάζεται στα «Εννιάμερα» αλλά της...Μεταμόρφωσης.
