Σπέτσες και περιβάλλον: Τα μεγάλα θέματα

Ο βιολογικός καθαρισμός των Σπετσών προχωράει στη λύση του, όμως πολλά ακόμα μένει να γίνουν ώστε το πανέμορφο, αρχοντικό νησί να αποκτήσει ένα καθαρό και βιώσιμο μακροπρόθεσμα περιβάλλον. Ο συνεργάτης μας, τακτικός αρθρογράφος του Saronic Magazine Θανάσης Σκόκος, με μια καλοπροαίρετη αλλά και διεισδυτική, κριτική ματιά στο αγαπημένο του νησί, καταγράφει τα μεγάλα προβλήματα του περιβάλλοντος, που, δεκαετίες τώρα, περιμένουν τη λύση τους, επιδεινούμενα διαρκώς από την επιπολαιότητα και την προχειρότητα όλων μας, πολιτών και αρχών. (Στην κεντρική φωτο, το υδροφόρο πλοιάριο) Ολόκληρο το άρθρο του Θανάση Σκόκου είναι το ακόλουθο: Τα μεγάλα θέματα ------------------------ Ενώ το νησί έρχεται με μια πλούσια περιβαλλοντική προίκα από το παρελθόν, τη διαχειρίζεται με πρόχειρο και επιπόλαιο τρόπο, που υπονομεύει την προοπτική του. Ανεπεξέργαστα λύματα στη θάλασσα, χωματερή και καύση των απορριμμάτων, ηχορύπανση και κυκλοφοριακή φόρτιση, ιδιαίτερα μηχανοκίνητων διτρόχων, ρύπανση απορριμμάτων σε παραλίες, για να περιοριστούμε στα κυριότερα. Ας τα δούμε με μια σειρά. Αποχέτευση-βιολογικός Το πρόβλημα της αποχέτευσης και του βιολογικού λύθηκε; Ναι, δηλαδή η έγκριση των μελετών και η χωροθέτηση της εγκατάστασης μετά από προσπάθειες 17 ετών!! Τώρα μένει να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση των 20 περίπου εκατ. ευρώ, να γίνει ο διαγωνισμός, να επιλεγεί ο ανάδοχος, να ολοκληρωθεί και να λειτουργήσει σωστά το έργο. Ακόμη μερικές δύσκολες και χρονοβόρες φάσεις. Η ουσία δηλαδή. Έστω! Επιμονή, επαγρύπνηση και πίεση από τον Δήμο για τη χρηματοδοτική ένταξη και ταχύτατη δημοπράτηση. Ας προσέξει αυτό η δημοτική αρχή: Πρώτα η κατασκευή της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων –με δυνατότητα επεξεργασίας βοθρολυμάτων- και μετά η αποχέτευση. Ακόμη καλύτερα, ας εγκατασταθούν 2 εργολάβοι για 2 ξεχωριστά έργα. Πιστέψτε με, είναι πολύ σημαντικό αυτό!! Τα στερεά απόβλητα [τα σκουπίδια ΜΑΣ] [Φωτο: Η χωματερή με καπνούς από τη καύση σκουπιδιών] Δεν έχω σκοπό να γκρινιάξω για τον ΧΑΔΑ της Aγριόπετρας. Άλλωστε, είναι ένας από τους 1.200 που λειτουργούν στην πατρίδα μας. Το θέμα είναι τι μπορεί να κάνει κανείς, δήμος και πολίτες, μέχρι να υλοποιηθούν τα μεγάλα σχέδια του σταθμού μεταφόρτωσης και του σταθμού συγκέντρωσης στην Τροιζήνα. Στα σκουπίδια η λύση είναι μία: Ανακύκλωση με τη συμμετοχή στη διαδικασία και των παραγωγών τους, δηλαδή των πολιτών, με στόχο τη μέγιστη δυνατή μείωση αυτών που πηγαίνουν για τελική απόρριψη. Μπορεί κάτι τέτοιο να γίνει στην κλίμακα των Σπετσών; Κατά τη γνώμη μου, ναι! Είναι δυνατή η εκκίνηση, πιλοτικά στη αρχή, ενός συστήματος διαχωρισμού, συλλογής και συμπίεσης ανακυκλώσιμων υλικών. Ακόμη κι αν αυτό δεν είναι δυνατό, λόγω πόρων και οργάνωσης από τη δημοτική αρχή, θα μπορούσε να γίνει από ιδιώτες. Γιατί όχι; Η ανακύκλωση, σε συνδυασμό με την εισαγωγή της οικιακής κομποστοποίησης, από όσους τουλάχιστον διαθέτουν κήπους και καλλιέργειες, και η συλλογή χρησιμοποιημένων βρώσιμων λαδιών. Αν γίνονταν όλα αυτά, θα μπορούσαμε να πετύχουμε μια μείωση των προς απόρριψη απορριμμάτων μέχρι και 70%! Το φαντάζεστε; Ακολούθως μπορείτε να δείτε ένα παράδειγμα οικιακής [μάλλον αγροτικής] λιπασματοποίησης [κομποστοποίηση] που είναι πολύ καλό και μπορεί να δώσει παράδειγμα! http://www.youtube.com/watch?v=7LpgvXpX0IA Για τις παραλίες Είναι αξιέπαινες οι πρωτοβουλίες φορέων για το καθάρισμα των παραλιών κάθε καλοκαίρι. Ας συνεχιστούν και ας γίνουν και πιο οργανωμένα. Πόσοι από εμάς τα καλοκαίρια μετά το μπάνιο, αν μας περισσεύει μια σακούλα, μαζεύουμε σκουπίδια που αφήνουν άλλοι ή φέρνει το κύμα; Αρκετοί. Αν ο δήμος είχε σε ένα κιόσκι σακούλες γι’ αυτό τον σκοπό στις παραλίες, ασφαλώς θα γινόμασταν περισσότεροι. Παράλληλα, θα ήταν και ένα ηχηρό και αποτελεσματικό μήνυμα ευαισθητοποίησης. Το νεράκι Αν συμφωνούμε ότι τα υδροφόρα πλοία δεν αποτελούν ιδανική λύση, τότε δύο είναι τα ζητήματα που θα πρέπει να εξεταστούν. Η δυνατότητα χωροθέτησης, κατασκευής και λειτουργίας μιας επαρκούς λιμνοδεξαμενής ή η κατασκευή και λειτουργία εγκατάστασης αφαλάτωσης. Εφόσον προκρίνεται η δεύτερη λύση, και με δεδομένες τις υψηλές ενεργειακές απαιτήσεις λειτουργίας της, αξίζει να εξεταστεί η δυνατότητα αντιστάθμισης των ενεργειακών του απαιτήσεων από φωτοβολταϊκή εγκατάσταση. Η κυκλοφορία [Φωτό: Το αγαπημένο "σπορ" των νέων στις Σπέτσες: βόλτες με τα μηχανάκια] Οι «αυστηροί» κυκλοφοριακοί κανόνες των Σπετσών παραβιάζονται ασύστολα. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί «τυφλώνονται» και οι πολίτες αδιαφορούν. Γιατί; Αν οι κανόνες που αυτοβούλως θεσπίστηκαν δεν ωφελούν, ας αλλάξουν. Αν έχουν αξία, ας τηρούνται με συνέπεια. Η ασυδοσία κάνει τη ζωή μας δύσκολη. Από την άλλη, μπορεί να φανταστεί κανείς ότι το κυκλοφοριακό μέλλον των Σπετσών θα είναι η διαρκώς αυξανόμενη κυκλοφορία μηχανοκίνητων διτρόχων που θα «κυνηγούν» στα σοκάκια και στην παραλία τους πεζούς; Είμαστε ικανοποιημένοι από τη σχιζοφρενική ηχορύπανση που παράγουν ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες; Αν όχι, γιατί δεν ενθαρρύνεται το πέρασμα στη μαζική χρήση ποδηλάτων (συμβατικών και ηλεκτρικών), όπως ήδη έχουν ξεκινήσει άλλες πόλεις; Ο καθένας μπορεί να φανταστεί πόσο πιο ανθρώπινο και ελκυστικό θα γίνει το νησί για κατοίκους και επισκέπτες, από μια τέτοια αλλαγή. Δραστικές βελτιώσεις από αύριο, αρκεί να το θέλουμε Παράνομες συνδέσεις αποχετεύσεων επιχειρήσεων με τις ακτές; Γιατί δεν γίνονται αυτοψίες και, σε περίπτωση διαπίστωσης, ανάκληση της άδειας λειτουργίας και διακοπή της υδροδότησης; Γιατί δεν θεσπίζεται δελτίο καταγραφής εργασιών στα βυτιοφόρα, ώστε να φαίνονται οι αποκομιζόμενες ποσότητες ανά επιχείρηση μαζί με τα αντίστοιχα παραστατικά πληρωμών; Γιατί έχουν καταντήσει ανέκδοτο οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στις Σπέτσες; Δεν επαρκούν οι αστυνομικές δυνάμεις; Μα με τόσο μικρό μέγεθος οικισμού; Αστείες δικαιολογίες; Δεν χρειάζονται δαπανηρές και χρονοβόρες διαδικασίες και μελέτες για να διαμορφώσεις άποψη για το αν είναι εφικτό ένα σύστημα ανακύκλωσης στις Σπέτσες μόνες ή με τους απέναντι. Καλείς μια, δύο ή όσες θέλεις εταιρείες που προμηθεύουν κάδους και επεξεργαστές-πρέσες, και τα μαθαίνεις. Αν βέβαια δεν θέλεις, κάνεις αίτημα στην περιφέρεια για να ασχοληθούν και να σου απαντήσουν οι υπηρεσίες σε 5 χρόνια. Το ίδιο ισχύει και για την αφαλάτωση. Ας μάθουμε λοιπόν πόσο κοστίζει, τι απαιτεί, αν συνδυάζεται η ενεργειακή της κατανάλωση με τη φωτοβολταϊκή παραγωγή ενέργειας. Αν υπάρχει έδαφος ιδιωτικής επένδυσης με γνώμονα τα συμφέροντα των κατοίκων, ας προωθηθεί! Ιδιωτικό ενδιαφέρον σημαίνει πιθανότητες υλοποίησης σε λογικούς χρόνους. Δημόσια διαδικασία χρηματοδότησης σημαίνει, δυστυχώς, ματαίωση, αφού εξεταστεί διεξοδικά για μερικά χρόνια. Αν πραγματικά θέλουμε να εισαχθούν ήπιες μορφές κυκλοφορίας, γιατί δεν διοργανώνονται μία ή και δύο ποδηλατοδρομίες; Τα έξοδα σίγουρα θα καλυφθούν από χορηγούς επιχειρηματίες του μέσου, ενώ θα αποτελέσουν πόλο έλξης εκδρομέων. Αγάπη για το περιβάλλον σημαίνει και αγάπη για τη θάλασσα. Οι πρόγονοι των Σπετσιωτών ήταν θαλασσόλυκοι, ακόμη και πειρατές ότaν χρειαζόταν! Ο καπτάν Γιάννης Μπούκουρας, ναυμάχος του 1821, πήγε δύο φορές στη Νότια Αμερική με μικρό ιστιοφόρο στις αρχές σχεδόν του 19ου αιώνα, ενώ στις σύγχρονες Σπέτσες είναι δύσκολο να βρεις έναν νέο που να κουμαντάρει ένα σκαφάκι λέιζερ, κανένας ναυτικός όμιλος, μηδέν ναυταθλητισμός. Το «αθλητικό όραμα» περιορίζεται στη διεκδίκηση της πίστας motocross. Μια μικρή κίνηση από τον δήμο, μια πρωτοβουλία από τους πολίτες, πέντε μικρά σκάφη, ένας προπονητής, και το έδαφος είναι πρόσφορο. Συμπέρασμα: Πολλά μπορούν να γίνουν άμεσα ή, τουλάχιστον, να αρχίσουν να γίνονται. Χρειάζεται όμως να βγούμε από την αδράνεια. Να πολεμηθεί η λογική του συμψηφισμού των παρανομιών και της συλλογικής ενοχής. Η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να βρει νέους πρωτότυπους και άμεσους τρόπους δράσης, με υιοθέτηση της απλής λογικής σκέψης και σε διαρκή επαφή με τους πολίτες. Όχι για να υποφέρουμε, αλλά για να δούμε και να απολαύσουμε μια πιο ανθρώπινη καθημερινή ζωή. Να βοηθήσουμε τους νέους να οραματίζονται ουσιαστικές αξίες και να μην εγκλωβίζονται σε αδιέξοδα, που συχνά τους τα κληροδοτούμε. Θανάσης Σκόκος