Τουρκικά F-16: Η μυστική επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ
Τον όρο ότι τα F-16 που θα παραλάβει η Τουρκία θα χρησιμοποιηθούν μόνο για σκοπούς της Συμμαχίας και όχι για υπερπτήσεις περιλαμβάνει, σύμφωνα με πληροφορίες, επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς τις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου, η οποία δεν θα δοθεί στη δημοσιότητα. Εάν ο όρος παραβιαστεί, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεσμεύεται να αναλάβει πρωτοβουλία αντιμετώπισης του προβλήματος, ενώ εάν τούτο δεν καταστεί εφικτό, το πρόγραμμα των F-16 θα διακοπεί.
Οι «όροι» από τις ΗΠΑ στην Τουρκία για τα F-16
Του Βασίλη Νέδου από την Καθημερινή
Οροι για τη χρήση των F-16 από την Τουρκία τίθενται με τρόπο έμμεσο αλλά σαφή από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σε επιστολή προς το Κογκρέσο, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ». Στην επιστολή που απευθύνεται, σύμφωνα με έγκυρες διπλωματικές πηγές, από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς τις τέσσερις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου, Αμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων τόσο της Βουλής των Αντιπροσώπων όσο και της Γερουσίας, αναφέρεται ότι τα F-16 που θα παραλάβει η Τουρκία δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν παρά μόνο για σκοπούς της συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Ειδικότερα αναφέρεται ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση πτήσεις πάνω από νησιά –υπερπτήσεις (overflights)– δεν είναι συμβατές με αυτόν τον όρο. Οι ίδιες πηγές υπογράμμιζαν ότι η επιστολή έχει χαρακτηριστεί εμπιστευτική και δεν μπορεί να δοθεί στη δημοσιότητα ούτε και στην ελληνική κυβέρνηση, η οποία είναι προφανές ότι έχει κάθε λόγο να θέλει να την έχει υπόψη.
Αν παραβιαστούν οι όροι
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, υπογραμμίζεται ότι σε περίπτωση που παραβιαστεί ο συγκεκριμένος όρος, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεσμεύεται να αναλάβει διπλωματική πρωτοβουλία για την επίλυση του θέματος. Σε περίπτωση που ο συγκεκριμένος όρος συνεχίσει να παραβιάζεται, η αμερικανική κυβέρνηση δεσμεύεται να προχωρήσει σε διακοπή της υλοποίησης του προγράμματος προμήθειας των F-16 στην Αγκυρα, με βάση τις πολύ λεπτομερείς προβλέψεις της νομοθεσίας για τον έλεγχο στην παροχή εξοπλισμών από τις ΗΠΑ. Υπενθυμίζεται ότι κάτι ανάλογο, τότε με αφορμή την αγορά ρωσικών πυραύλων S-400, είχε συμβεί με το πρόγραμμα των F-35 στο οποίο, μάλιστα, η Τουρκία ήταν συμπαραγωγός χώρα. Σε γενικές γραμμές, στην ελληνική κυβέρνηση θα επιθυμούσαν, βεβαίως, να έχουν γνώση του περιεχομένου της επιστολής, καθώς αποτελεί τμήμα μιας συνολικότερης συμφωνίας. Ωστόσο εκτιμούν, κυρίως με βάση τις διαβεβαιώσεις μελών του Κογκρέσου που διάκεινται φιλικά προς την Ελλάδα, ότι η διατύπωσή της μάλλον ικανοποιεί την ελληνική πλευρά. Πάντως, είναι σαφές πως η διατύπωση που χρησιμοποιείται έχει βαρύνουσα σημασία, καθώς είναι διαφορετικό να αναφέρεται σε μέτρα που το Στέιτ Ντιπάρτμεντ «μπορεί να λάβει» σε περίπτωση παραβίασης των όρων και άλλο εάν προβλέπεται ότι «θα λάβει» συγκεκριμένα μέτρα. Οι συγκεκριμένες διατυπώσεις προσφέρουν κάποια ευελιξία στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ωστόσο είναι και ενδεικτικές. Μένει, λοιπόν, να διαπιστωθεί αν οι συγκεκριμένες προϋποθέσεις για τη χρήση του «πακέτου»-μαμούθ αγοράς και αναβάθμισης του στόλου των F-16 για την τουρκική αεροπορία, θα τηρηθούν από την Αγκυρα, όχι στην παρούσα φάση ύφεσης της έντασης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αλλά στο μέλλον.
