Ντουμπρόβνικ: Μια «Disneyland» σε καραντίνα
Του Κώστα Αργυρού* -
Πριν από ένα χρόνο περίπου ο Λιούμπο Νίκολιτς περπατούσε μαζί μας στην παλιά πόλη του Ντουμπρόβνικ, προσπαθώντας να αποφύγει τις ορδές των ξένων τουριστών, που είχαν ξεκινήσει την καθημερινή τους εισβολή στην πόλη.
Ο Λιούμπο, υπάλληλος σε μια εταιρία πληροφορικής δεν ζει άμεσα από τον τουρισμό. Παραδεχόταν όμως ότι ο τουρισμός αποτελεί την κύρια οικονομική δραστηριότητα για την πόλη αλλά και για την ευρύτερη περιοχή. Πρόσθετε όμως ότι ο αριθμός των τουριστών «αυξάνεται κάθε μέρα και δεν μπορούμε να αναπτύξουμε υποδομές που χρειαζόμαστε, για να υποστηρίξουμε τους κατοίκους και τους τουρίστες. Ετσι, για να έχουμε μια σημαντική οικονομική δραστηριότητα, πιστεύω ότι πρέπει να έχουμε ένα σχέδιο για
επενδύσεις στις υποδομές».
Ο Λιούμπο είναι από τους 1.000 περίπου ανθρώπους, που επέμεναν να ζουν στην παλιά πόλη, που άλλοτε είχε ένα σταθερό πληθυσμό 5.000 κατοίκων. Μετά ήρθε ο τουρισμός, τα κρουαζιερόπλοια και το airbnb και πολλοί μόνιμοι κάτοικοι της κροατικής πόλης προτίμησαν να μετατρέψουν τα σπίτια τους σε τουριστικά καταλύματα και να μετακομίσουν εκτός. Το άλλοτε λιμάνι των δόγηδων, κληρονομιά της εποχής των Βενετών ήταν σταθερά τα τελευταία χρόνια το «μαργαριτάρι» του τουρισμού της Κροατίας και σημαντική πηγή εσόδων για τον κρατικό προϋπολογισμό.
Οι αφίξεις τουριστών αυξάνονταν σταθερά χρόνο με το χρόνο, μαζί με το συνάλλαγμα. Το 2018 ξεπέρασαν το 1,5 εκατομμύριο, χωρίς να συνυπολογίσει κανείς τους επισκέπτες από τα περίχωρα ή τους επιβάτες των κρουαζιεροπλοίων, οι οποίοι τους μήνες αιχμής αποβιβάζονταν στο λιμάνι κατά χιλιάδες.
Σήμερα ο Λιούμπο μας μιλάει από μια πόλη φάντασμα και επιμένει ότι το πάθημα της επιδημίας θα πρέπει να μας γίνει μάθημα. Η κροατική κυβέρνηση, ακολουθώντας τα χνάρια άλλων Ευρωπαίων ανακοίνωσε αυτές τις μέρες μέτρα για σταδιακή άρση της καραντίνας. Αλλά το αεροδρόμιο παραμένει κλειστό μέχρι τα μέσα Μαΐου, τα κρουαζιερόπλοια δεν αναμένονται να «σκάσουν μύτη» σύντομα και οι εργαζόμενοι, που κατέφθαναν από την υπόλοιπη χώρα για να εργαστούν εδώ για 7 με 8 μήνες περιμένουν ανήσυχοι
στο ακουστικό τους. Χωρίς ιδιαίτερες ελπίδες.
«Αυτό που θα χρειαστούμε είναι να σκεφτούμε ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης, που δεν θα είναι τόσο μονομερώς προσανατολισμένο» είναι η φράση, που θα ακούσεις από τους πιο υποψιασμένους επαγγελματίες της περιοχής. Ο υπουργός Τουρισμού της χώρας Γκάρυ Καπέλλι, ελπίζει έστω σε μια υποτυπώδη τουριστική σεζόν από τις αρχές Ιουνίου, αλλά παραδέχεται και ο ίδιος ότι «ο τουρισμός από δω και πέρα δεν θα είναι όπως τον γνωρίζαμε».
Οι πιο αισιόδοξες προβλέψεις μιλούν για νούμερα σε αφίξεις και έξοδα, που θα κυμανθούν από 25% έως 30% σε σχέση με πέρσι. Οι πιο απαισιόδοξοι αναρωτιούνται ωστόσο ακόμα και για το αν θα υπάρξει μια σημαντική ανάπτυξη έστω το 2021.
Ο υπουργός Οικονομικών Ζντράφκο Μάριτς προειδοποιεί πάντως για ύφεση, που θα αγγίξει το 10% αφού το πλήγμα από τον τουρισμό θα είναι τεράστιο για την οικονομία της χώρας. Στα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί για να αντιμετωπιστεί η κρίση συγκαταλέγονται φοροελαφρύνσεις για τις εταιρίες του χώρου, αλλά και σχέδια για κρατικές ενισχύσεις του εσωτερικού τουρισμού.
Στην πρωτεύουσα, στο Ζάγκρεμπ, παρακολουθούν με προσοχή και τις ιδέες των γειτόνων τους Αυστριακών για σταδιακό άνοιγμα των συνόρων μεταξύ των χωρών που έδειξαν να μην πλήττονται τόσο από την πανδημία.
Αυστρία, Τσεχία, Ουγγαρία
Ο καγκελάριος Κουρτς θα ήθελε να βάλει στο «κόλπο» και τη Γερμανία, αλλά το Βερολίνο δεν απάντησε στη σχετική πρόσκλησή του. Για τους Κροάτες μια τέτοια δημιουργία ασφαλών διαδρόμων θα ήταν ίσως μια μικρή ανακούφιση, η οποία πάντως σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσε να υποκαταστήσει τις τεράστιες απώλειες εσόδων. Ετσι κι αλλιώς οι πληροφορίες από τα μεγάλα ταξιδιωτικά πρακτορεία δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος.
Ο Τόνι που εργάζεται στο τοπικό υποκατάστημα ενός εξ' αυτών παραδέχεται ότι «θα χρειαστεί μεγάλη υπομονή αλλά και πολλή φαντασία για να ξεπεράσουμε αυτό το χτύπημα». Κι ελπίζει ότι το φετινό χτύπημα θα είναι απλώς ένα δυσάρεστο διάλλειμα, που μπορεί και να δώσει την ευκαιρία για να αλλάξουν κάποια κακώς κείμενα, που είχε προκαλέσει τα περασμένα χρόνια το φαινόμενο, που χαρακτηριζόταν ως «υπερτουρισμός» κι είχε μετατρέψει την παλιά πόλη από ένα απέραντο μουσείο σε μια παραφορτωμένη Disneyland, που αγκομαχούσε να δείξει τον χαρακτήρα της πίσω από τις υψωμένες ομπρέλες Κινέζων ξεναγών και κάτω από τα σανδάλια Γερμανών συνταξιούχων. Παραδέχεται ωστόσο ότι για πολλούς συμπατριώτες του, εξαρτημένους από το τουριστικό συνάλλαγμα, όλα αυτά είναι «περιττές φιλοσοφίες». Δεν είναι λίγοι αυτοί, που εξακολουθούν να πιστεύουν, ότι απλώς ζουν ένα κακό όνειρο που κάποια στιγμή θα τελειώσει.
