Η συναρπαστική ζωή του Κώστα Χάνου

Ψηφίδες από τη ζωή και τους αγώνες του εκλεκτού μέλους του ΚΚΕ στο νησί, που... έγραψε ιστορία.  Του Γιώργου Μπήτρου Ο Κώστας Χάνος, σε ηλικία 92 ετών, «έφυγε» από τη ζωή, αφήνοντας πίσω του μια βιογραφία πολύτιμη, μια κατάθεση αγώνων και πάλης για μια καλύτερη ζωή, έναν προσωπικό σχολιασμό πάνω σε ήδη γνωστά πρόσωπα, γεγονότα, τόπους, γειτονιές, ήθη και έθιμα, αλλά κυρίως στα πράγματα που σημάδεψαν τη νεότερη ιστορία του τόπου μας. Ο Κώστας Χάνος αποτελεί ένα κεφάλαιο για την Αίγινα και ίσως υπήρξε από τους τελευταίους τίμιους αγωνιστές της παράταξής του. Συγχρόνως είναι και ένα ιστορικό πρόσωπο, καθώς είχε ζήσει την ιστορία των νεότερων χρόνων της Ελλάδας εκ των έσω, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στα πολιτικά, κοινωνικά και πολιτιστικά πράγματα του τόπου μας, τόσο ως μέλος της τοπικής οργάνωσης του ΚΚΕ Αίγινας όσο και ως πρόεδρος του Μορφωτικού Συλλόγου «Ο Καποδίστριας». Ήταν το καλοκαίρι του 2007, όταν ο Κώστας Χάνος αποφάσισε –ευτυχώς– να καταγράψει την πολυκύμαντη και ενδιαφέρουσα πορεία του, την οποία εξέδωσε σε ένα μικρό βιβλίο, δίνοντάς μας την ευκαιρία να γίνουμε κοινωνοί των πολύτιμων εμπειριών του. Στις σελίδες αυτού του βιβλίου, με τίτλο «Η Οδύσσεια της ζωής μου στον 20ό αιώνα», περιγράφονται και οι γνωριμίες, οι επαφές και η κοινή δράση του Κώστα Χάνου με πολλά και σημαντικά πρόσωπα της πνευματικής και πολιτικής ζωής της Ελλάδας, όπως ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Μανώλης Ανδρόνικος, ο Μίκης Θεοδωράκης. «…Το σπίτι μας στην Αίγινα επί της οδού Αφαίας, στην περιοχή ”Χαλικάκι”, ήταν αγορά του πατέρα μου από τον παππού μου Κωνσταντίνο Βογιατζή. Σήμερα είναι ιδιοκτησία των κληρονόμων του Γεωργίου Μαγκλή. Σε αυτό το σπίτι μεγάλωσα. Όταν πήγαμε στην Αθήνα, το χρησιμοποιούσαμε ως θερινή κατοικία. Ο πατέρας μου, αν και ήταν ο πλουσιότερος στην Αίγινα εκείνη την εποχή, ήταν έντονα πολιτικοποιημένος και καλλιεργημένος πνευματικά. Έκανε παρέα με τον Βάρναλη και τον Πρεβελάκη. Μια μέρα, στις αρχές του 1927, έφερε ο πατέρας μου με μια άμαξα έναν κύριο ψηλό και αδύνατο. Και έναν άλλο κοντό. Τους εγκατέστησε στο σπιτάκι του κήπου, το οποίο είχε ανακαινίσει. Ήταν ο Νίκος Καζαντζάκης μαζί με τον φίλο του, τον ζωγράφο Καλμούχο, που είχε σπουδάσει στο Παρίσι. Ήταν της σχολής του Πικάσο, κυβιστής. Μας φώναξε ο πατέρας μου και μας είπε να μη φωνάζουμε, γιατί είναι ένας κύριος στο σπίτι που είναι συγγραφέας και θέλει ησυχία. Ο Καζαντζάκης δεν έμενε πολύ καιρό στο σπίτι, γιατί ταξίδευε ανά τον κόσμο. Έμενε μόνο ο Καλμούχος πίσω. Έκτοτε τον έβλεπα στην παραλία της Αίγινας που έκανε βόλτες, ψηλός, ξερακιανός, ευθυτενής, με πέδιλα και λιγομίλητος. Δεν μιλούσαμε βέβαια, γιατί ήδη ήμουν στην εφηβεία και τα ενδιαφέροντά μου ήταν άλλα». Σε άλλο σημείο του βιβλίου ο Κώστας Χάνος περιγράφει τη γνωριμία του με τον Μίκη Θεοδωράκη στον δρόμο προς την εξορία. «Μας φόρτωσαν στο πλοίο ”Κολοκοτρώνης” δεμένους δυο-δυο και μας πέταξαν στην πλώρη, που είναι τα σχοινιά και οι άγκυρες. Περιπλεύσαμε πολλά νησιά. Μετά από πολλή προσπάθεια φθάσαμε στον Εύδηλο της Ικαρίας. Αφού αποβιβαστήκαμε, ξεκινήσαμε περπατώντας με προορισμό το χωριό Δάφνη, το οποίο βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο του νησιού. Ανάμεσά μας ήταν και ο Μίκης Θεοδωράκης. Στο χωριό Δάφνη της Ικαρίας παραμείναμε για έναν χρόνο περίπου. Αναγκαζόμασταν να πηγαίνουμε δύο φορές την ημέρα να δίνουμε το παρών στο κοντινό μεγαλοχώρι, την Ακαμάτρα, όπου υπήρχε σταθμός Χωροφυλακής. Έτσι, περνούσαμε τον καιρό περπατώντας και συζητώντας. Με τον Μίκη Θεοδωράκη μείναμε για έναν χρόνο στο ίδιο δωμάτιο. Όταν άρχισε ο ανταρτοπόλεμος από ντόπιους στην Ικαρία, κατά τμήματα μας πήραν με αρματαγωγά και κορβέτες και μας οδήγησαν στη Μακρόνησο, όπου μπήκαμε στο Δ' Τάγμα, στο οποίο σχεδόν ήταν η ηγεσία του κόμματος (Σαράφης, Γαβριηλίδης). Τον Μίκη Θεοδωράκη τον βασάνισαν πολύ, με αποτέλεσμα να καταλήξει στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Στη Μακρόνησο έμεινα περίπου δύο χρόνια, μέχρι το τέλος του 1949. Οι συνθήκες ήταν φοβερές». «Καλή, μέτρια ή κακή, κάθε συνάντηση με τον άλλον, κάθε νέα γνωριμία, κάθε άνθρωπος ξεχωριστά με τρέφει, με βοηθάει, με διδάσκει. Κάθε συνάντηση στη ζωή μου ήταν σαν κάθε βιβλίο που διάβασα: ένα μάθημα ζωής που με έκανε να είμαι αυτός που είμαι!» Με αυτές τις φράσεις ολοκληρώνει ο Κώστας Χάνος το βιβλίο του.