Το συνέδριο του Αλιευτικού Τουρισμού και τα προβλήματα των αλιέων στην Αίγινα
Την προηγούμενη Τρίτη 5 Δεκεμβρίου 2023 οργανώθηκε στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» το συνέδριο για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων του διαπεριφερειακού έργου: «Αλιευτικός Τουρισμός». Σκοπός του έργου είναι η ανάδειξη της δυναμικής του αλιευτικού τουρισμού ως εναλλακτική δράση για τους επαγγελματίες αλιείς που συμβάλλει παράλληλα στην προστασία του περιβάλλοντος.
Το 2015 η κυβέρνηση θέσπισε κανόνες για την εφαρμογή του αλιευτικού τουρισμού προκειμένου να υποστηρίξει τους αλιείς να θέσουν τα σκάφη τους σε νέες χρήσεις. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται η ποσότητα των αλιευμάτων και οι αλιείς έχουν ένα εισόδημα εκτός από το ψάρεμα. Μέχρι τότε η λύση που είχαν ήταν η ένταξη τους σε ευρωπαϊκά κονδύλια για να διαλύσουν το σκάφος τους. Η διάλυση συνέβαλε στη μείωση της ικανότητας του εθνικού στόλου να αλιεύει, αλλά το σπάσιμο των καϊκιών εξάλειψε την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά που αντιπροσωπεύουν τα παραδοσιακά ξύλινα καΐκια.
Στον Αλιευτικό τουρισμό ο αλιέας επιβιβάζει τουρίστες στο σκάφος του, βγαίνει μαζί τους για ψάρεμα, δείχνοντάς τους τον τρόπο ψαρέματος με παραγάδι ή στατικά δίχτυα, έναντι αμοιβής, ενώ οι επιβάτες μπορούν να ψαρέψουν και αυτοί με καλάμι, συρτή ή καθετή. Ο αλιευτικός τουρισμός ασκείται αποκλειστικά από αλιευτικό ή σπογγαλιευτικό σκάφος καταχωρισμένο στο Εθνικό Αλιευτικό Μητρώο, εφοδιασμένο αντίστοιχα με επαγγελματική άδεια αλιείας ή επαγγελματική άδεια σπογγαλιείας, με δυνατότητα επιβίβασης και ενδιαίτησης σε αυτό ατόμων που δεν ανήκουν στο πλήρωμα. (Ν.4070/2012).
Ο αλιευτικός τουρισμός επιτρέπεται να ασκείται παράλληλα με τις επαγγελματικές αλιευτικές δραστηριότητες. (ΚΥΑ 414/2354/2015)
Το Saronic Magazine βρέθηκε και συζήτησε με έναν από τους συμμετέχοντες του συνεδρίου τον κύριο Ντίνο Νεστορίδη ο οποίος είναι επαγγελματίας αλιέας στην Αίγινα και δραστηριοποιείται με τον αλιευτικό τουρισμό από τον προηγούμενο Μάρτιο. Ο κύριος Νεστορίδης αναφέρθηκε εκτός από τα οφέλη που μπορεί να φέρει ο αλιευτικός τουρισμός και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Αιγινήτες επαγγελματίες ψαράδες.
Ξεκινώντας, μας αφηγήθηκε τις εμπειρίες που έχει τους τελευταίους μήνες που ασχολείται με τον αλιευτικό τουρισμό. Είπε πως σε αυτή τη δουλειά υπάρχει ένα μόνο αφεντικό ο καιρός και πως όλα εξαρτώνται από αυτόν, για το λόγο αυτό δεν υπάρχει προκαθορισμένη διαδρομή και η περιήγηση μπορεί να κρατήσει από τέσσερις έως οκτώ ώρες. Όταν ο καιρός το επιτρέπει προτείνει στους τουρίστες να ξεκινήσουν από τη Μετώπη έπειτα πηγαίνουν στο Αγκίστρι, στις Πόρτες και στους Κήπους ενώ αρκετές φορές έχει κάνει και το περίπλου όλης της Αίγινας. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού το καλοκαίρι οι τουρίστες μπορούν να κολυμπήσουν ή και να ψαρέψουν με καλάμι ή παραγάδι ενώ αρκετές φορές έχουν μαγειρέψει την ψαριά τους μέσα στο καΐκι. Από τον Οκτώβρη προτείνει στους τουρίστες να τους δείξει το παραδοσιακό ψάρεμα με δίχτυ.
Συνεχίζοντας ανέφερε ότι στην Αίγινα υπάρχουν και άλλοι επαγγελματίες αλιείς που ασχολούνται με τον αλιευτικό τουρισμό. Στη Σουβάλα, στην πόλη της Αίγινας και στην Πέρδικα. Στην Ελλάδα πρωτοπόροι του αλιευτικού τουρισμού είναι η Ύδρα οι Σπέτσες η Κεφαλονιά και η Κρήτη. Ο αλιευτικός τουρισμός με τα σωστά βήματα μπορεί να έχει ταχεία ανάπτυξη όπως έχει τον τελευταίο καιρό στον Πόρο.
Έπειτα αναφέρθηκε στα οφέλη που μπορεί να προσφέρει αυτή η μορφή εναλλακτικού τουρισμού. Τα κύρια οφέλη είναι τρία:
- Μειώνονται οι φθορές στον εξοπλισμό των ψαράδων όπως τα παραγάδια και τα δίχτυα
- Αυξάνεται το ιχθυοαπόθεμα με αποτέλεσμα να ανακάμπτει ο πληθυσμός ψαριών σε περιοχές που είχε μειωθεί λόγω της υπεραλίευσης
- Η ανάδειξη της ναυτικής μας παράδοσης σε ανθρώπους από άλλες χώρες. Χαρακτηριστικά μας είπε ότι νιώθει σαν να διαφημίζει την χώρα μας στο εξωτερικό.
Παρόλα αυτά δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες ψαράδες στην Αίγινα. Με κυριότερο τη μείωση των πωλήσεων ψαριών καθώς όλο και περισσότεροι καταναλωτές δεν τρώνε πλέον ψάρια είτε λόγο του υψηλού κόστους ζωής είτε λόγω της διαφοροποίησης τον διατροφικών συνηθειών. Τα τελευταία χρόνια όπως πρόσθεσε οι πιο πολλοί πελάτες που αγοράζουν ψάρια είναι άνω των 60 ετών. Άλλο ένα σοβαρό πρόβλημα που έχουν οι Αιγινήτες ψαράδες είναι ότι δεν υπάρχει ναυπηγός στο νησί για να εκδώσει άδειες. Ενδεικτικό αυτής της κατάστασης είναι ότι όταν και ο ίδιος ο κύριος Νεστορίδης χρειάστηκε ναυπηγό για να βγάλει την άδεια για τον αλιευτικό τουρισμό έπρεπε να έρθει ναυπηγός από την Αθήνα κάτι που αύξησε το κόστος της μελέτης. Τέλος για να πάρει κάποιος την άδεια του επαγγελματία ψαρά θα πρέπει να την αγοράσει από κάποιον άλλο που πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί, με το κόστος της άδειας να είναι ανάλογο των κόρων (χωρητικότητας) του σκάφους.
Όλα αυτά τα προβλήματα έχουν ως αποτέλεσμα πολλοί λίγοι νέοι στο νησί μας να θέλουν να ακολουθήσουν το επάγγελμα του αλιέα τονίζοντας ότι οι επαγγελματίες αλιείς στο λιμάνι της Αίγινας οι οποίοι είναι μικρότεροι από τριάντα χρόνων είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού. Εντούτοις θεωρεί ότι ο αλιευτικός τουρισμός μπορεί να παροτρύνει κάποιους νέους να αρχίσουν να ασχολούνται επαγγελματικά με την αλιεία. Καθώς όπως δείχνουν και τα συμπεράσματα του συνεδρίου για τον αλιευτικό τουρισμό οι αλιείς που συμμετέχουν στη δραστηριότητα μπορούν πλέον να ζουν σχεδόν αποκλειστικά από αυτόν κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο. Ως αποτέλεσμα οι νέοι συμμετέχουν περισσότερο στην οικογενειακή επαγγελματική αλιεία, χάρη στις ευκολότερες συνθήκες εργασίας και τις καλύτερες αποδοχές. Επιπλέον ενισχύθηκε η διατήρηση των παραδοσιακών ξύλινων καϊκιών στις ελληνικές θάλασσες και της πολιτιστικής κληρονομιάς που αντιπροσωπεύουν.
Ρεπορτάζ Άγης Νταλαγιάννης
