Η διαμάχη για την πιο πολύτιμη πατέντα όλων των εποχών και πώς ξέσπασε ανήμερα του Αγίου Βαλεντίνου

Είναι μία συσκευή χωρίς την οποία δεν μπορούμε να φανταστούμε τη ζωή μας. Τη χρειαζόμαστε για να μένουμε σε επαφή με τους άλλους, ακόμη και όταν είμαστε μακριά. Είναι βεβαίως το τηλέφωνο, που μας άνοιξε τεράστιες νέες δυνατότητες ήδη από τον 19ο αιώνα.

Το ημερολόγιο έγραφε 14 Φεβρουαρίου 1876 όταν ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ κατέθεσε στο Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας της Νέας Υόρκης την αίτησή του για το τηλέφωνο. Η συσκευή του δεν λειτουργούσε ακόμη. Αλλά ο Μπελ πρόλαβε την Ελίσα Γκρέυ, η οποία κατέθεσε και εκείνη τα χαρτιά της για την πατέντα του τηλεφώνου στο ίδιο γραφείο, την ίδια ημέρα, μόλις δύο ώρες αργότερα. 

Οι δυο τους οδηγήθηκαν σε μία μεγάλη δικαστική διαμάχη-  την πρώτη από τις εκατοντάδες που κλήθηκε να δώσει ο Μπελ και η εταιρεία του για την εφεύρεση αυτή που έμελλε να αλλάξει τη ζωή μας. Ας δούμε λοιπόν τι γνωρίζουμε για τη σύγκρουση, που ξέσπασε ανήμερα της Ημέρας των Ερωτευμένων.

Ήταν η Γκρέυ η εφευρέτρια του τηλεφώνου;

Η αίτηση και των δύο έκανε λόγο για μια συσκευή μετάδοσης της ανθρώπινης φωνής μέσω καλωδίου – με άλλα λόγια, για ένα τηλέφωνο. Στις 7 Μαρτίου 1876, αφού εξέτασε τις ανταγωνιστικές τους αιτήσεις, το γραφείο διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας απένειμε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στον Μπελ, λέγοντας ότι τα χαρτιά του είχαν φτάσει δύο ώρες πριν από εκείνα της Γκρέυ.

Η Γκρέυ κινήθηκε άμεσα δικαστικά. Μήνυσε τον Μπελ υποστηρίζοντας  ότι της είχε κλέψει την ιδέα και έφρασε την υπόθεσή έως και το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, όπου έχασε. Ως αποτέλεσμα, ο Μπελ απέκτησε αυτό που ήταν ίσως το πιο πολύτιμο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας όλων των εποχών και έμεινε στην ιστορία εφευρέτης του τηλεφώνου.

Η Γκρέυ είχε πολλούς υποστηρικτές που αμφισβήτησαν την απόφαση του δικαστηρίου. Η αίτησή της, επέμειναν, παραδόθηκε στο γραφείο διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας το πρωί, αλλά έμεινε στην άκρη έως το απόγευμα. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, η αίτηση του Μπελ κατατέθηκε το μεσημέρι, αλλά ο δικηγόρος του ζήτησε να καταχωρηθεί αμέσως στο μητρώο.

Η αναγνώριση από τους New York Times (αλλά όχι από τους ιστορικούς)

Όταν η Γκρέυ πέθανε το 1901, η νεκρολογία του στους New York Times προέβλεπε ότι «θα λάμβανε πλήρη δικαιοσύνη στα χέρια των μελλοντικών ιστορικών με το να απαθανατιστεί ως η εφευρέτρια του ομιλούντος τηλεφώνου». Αυτό δεν συνέβη ποτέ.

Δύο βιβλία έχουν αναβιώσει τη διαμάχη με μια εκδίκηση. Το The Telephone Patent Conspiracy του A. Edward Evenson, που δημοσιεύτηκε το 2001, λέει ότι η Γκρέι μπορεί να υπέβαλε την αίτησή της πριν από τον Μπελ, αλλά ένας υπάλληλος δωροδοκήθηκε από πλούσιους υποστηρικτές του Μπελ – χωρίς να το γνωρίζει ο ίδιος – χαρίζοντάς τους έτσι την πατέντα.

Το The Telephone Gambit του επιστημονικού δημοσιογράφου Seth Shulman, που δημοσιεύτηκε το 2008, προχωρά ακόμη περισσότερο. Ισχυρίζεται ότι ο Μπελ – με τη βοήθεια δικηγόρων και ενός διεφθαρμένου εξεταστή διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας – κοίταξε κρυφά την αίτηση της Γκρέι και αντέγραψε γρήγορα την ιδέα της προτού υποβάλει τα δικά του έγγραφα. Σύμφωνα με τον Shulman, οι δικηγόροι του Bell άλλαξαν τη σειρά των αρχειοθετήσεων, έτσι ώστε ο Μπελ να φαίνεται ότι είχε καταθέσει πρώτος την αίτηση.

Και οι λοιποί διεκδικητές του τίτλου

Οι Μπελ και Γκρέυ είναι μόνο δύο από τους πολλούς διεκδικητές της εφεύρεσης του τηλεφώνου. Στη Γερμανία, ένας επιστήμονας ονόματι Φίλιπ Ρέις θεωρείται γενικά ως ο εφευρέτης του τηλεφώνου. Επέδειξε τη συσκευή του το 1861.

Τα ιταλικά εγχειρίδια διδάσκουν εδώ και καιρό ότι ο Αντόνιο Μεούτσι, ένας Φλωρεντινός μετανάστης που ζει στη Νέα Υόρκη, εφηύρε το τηλέφωνο το 1871. Η ιταλική εφημερίδα La Repubblica είπε μάλιστα ότι ο Μπελ ήταν ένας «πονηρός Σκωτσέζος» και «σφετεριστής» που είχε κλέψει την ιδέα του Μεούτσι.