Πέτρος Παπακωνσταντίνου στο iEidiseis: Οι ενδιάμεσες εκλογές θα είναι ένα κρίσιμο δημοψήφισμα για τον Ντόναλντ Τραμπ
«Οι ενδιάμεσες εκλογές θα είναι ένα κρίσιμο δημοψήφισμα για τον Ντόναλντ Τραμπ», εκτιμά ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου, ενώ επισημαίνει πως ο Μπάιντεν δεν θα είναι υποψήφιος στις επόμενες εκλογές, η Χάρις δεν τραβάει και ουδείς άλλος ξεχωρίζει από τους Δημοκρατικούς.
Παράλληλα αναφέρεται στο σημερινό ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών στον κόσμο, με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και για το πώς θα επηρεάσουν οι ενδιάμεσες εκλογές την εξωτερική πολιτική της Ουάσιγκτον στην περιοχή μας. «Όσο για τις ελληνοτουρκικές διαφορές, μπορεί να ακούμε που και που κανένα ενθαρρυντικό λόγο από την Ουάσιγκτον, ως ανταμοιβή για τις αγορές πανάκριβων αμερικανικών όπλων και τις άπειρες στρατιωτικές διευκολύνσεις, αλλά στο τέλος της ημέρας η αμερικανική γραμμή θα είναι πάντα η ίδια: «Βρείτε τα»!», τονίζει.
Ολόκληρη η συνέντευξη του Πέτρου Παπακωνσταντίνου
-Τι κρίνεται στις ενδιάμεσες εκλογές της 8ης Νοεμβρίου;
Στις ενδιάμεσες (μεταξύ δύο προεδρικών αναμετρήσεων) εκλογές, οι Αμερικανοί ανανεώνουν το σύνολο της Βουλής των Αντιπροσώπων και το ένα τρίτο της Γερουσίας. Παράλληλα, διεξάγονται εκλογές για ανάδειξη κυβερνήτη και άλλων αξιωματούχων στης περισσότερες Πολιτείες, δημοτικές εκλογές και τοπικά δημοψηφίσματα.
Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις εκλογές για τα δύο νομοθετικά σώματα του Κογκρέσου. Στην επεισοδιακή (λόγω των αμφισβητήσεων από τον Τραμπ και της εισβολής στο Καπιτώλιο) εκλογές του 2020, οι Δημοκρατικοί πέτυχαν το «χατ τρικ», δηλαδή τον έλεγχο και του Λευκού Οίκου και της Βουλής των Αντιπροσώπων και, οριακά, της Γερουσίας, όπου οι έδρες είναι 50-50, αλλά σε περίπτωση ισοψηφίας ψηφίζει η Δημοκρατική αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις και ρίχνει την πλάστιγγα στην πλευρά των «γαλάζιων». Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις πριν από τις εκλογές της 8ης Νοεμβρίου προβλέπουν ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων θα περάσει στα χέρια των Ρεπουμπλικανών, ενώ η μάχη για τη Γερουσία είναι οριακή και θα κριθεί σε τέσσερις- πέντε αμφίρροπες Πολιτείες (Αριζόνα, Νεβάδα, Τζόρτζια, Πενσιλβάνια, Οχάιο).
Για την καθημερινότητα των Αμερικανών μεγάλη σημασία έχουν και οι πολιτειακές εκλογές, αφού κάθε πολιτεία καθορίζει τη δική της πολιτική σε καίρια θέματα, όπως η χρηματοδότηση και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης, οι αμβλώσεις, η οπλοκατοχή, τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, η αντιμετώπιση της μετανάστευσης και η αστυνόμευση. Επιπλέον, οι πολιτειακοί «υπουργοί Εσωτερικών» θα παίξουν κρίσιμο ρόλο στην εκλογική διαδικασία του 2024, ζήτημα εξαιρετικά σημαντικό με δεδομένη την τοξική ατμόσφαιρα στην αμερικανική πολιτική ζωή και τις αμφισβητήσεις των τελευταίων χρόνων.
-Αν οι Ρεπουμπλικάνοι «επιστρέψουν» πώς θα εξελιχθεί το υπόλοιπο της θητείας Μπάιντεν;
Στην πολύ πιθανή περίπτωση νίκης τους στη Βουλή των Αντιπροσώπων, οι Ρεπουμπλικανοί θα έχουν την πρωτοβουλία σχετικά με την κατάθεση νομοσχεδίων. Πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι θα στείλουν στο αρχείο την πολύκροτη έρευνα για τον. ρόλο του Τραμπ στα πρωτοφανή έκτροπα της 6ης Ιανουαρίου 2021, είναι μάλιστα πιθανό να περάσουν στην αντεπίθεση δημιουργώντας εξεταστική επιτροπή για τις κατηγορίες περί διαπλοκής του Μπάιντεν και του γιου του Χάντερ, ιδιαίτερα για τις δοσοληψίες του τελευταίου με ουκρανική ενεργειακή εταιρεία, πράγμα που έχει πρόσθετη, αυτονόητη σημασία λόγω της διεθνούς συγκυρίας. Δεν αποκλείεται, επίσης, να αρνηθούν στον Μπάιντεν την αύξηση στην οροφή του αμερικανικού χρέους, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε αδιέξοδα και ομηρικές διαμάχες ανάμεσα στο Καπιτώλιο και τον Λευκό Οίκο για τον κρατικό προϋπολογισμό.
Ακόμη σοβαρότερα θα είναι τα πράγματα για τον Μπάιντεν και το κόμμα του αν οι Ρεπουμπλικανοί καταφέρουν να εξασφαλίσουν πλειοψηφία και στη Γερουσία. Σε αυτή την περίπτωση θα έχουν τη δυνατότητα να περάσουν νομοσχέδια και από τα δύο σώματα, τα οποία μπορούν να μπλοκαριστούν μόνο από το προεδρικό βέτο. Μια δυνατότητα νόμιμη μεν, αλλά που δεν μπορεί, από πολιτική σκοπιά, να ασκείται κατά συρροήν. Επιπλέον, ο Μπάιντεν θα χάσει τη δυνατότητα να διορίζει ομοσπονδιακούς δικαστές (συμπεριλαμβανομένων των μελών του Ανωτάτου Δικαστηρίου, όταν χηρεύουν θέσεις), μια και απαιτείται γι αυτό η σύμφωνη γνώμη της Γερουσίας. Επομένως, στα επόμενα δύο χρόνια ο Τζο Μπάιντεν θα είναι αυτό που οι Αμερικανοί λένε «lame duck», ένας πρόεδρος με δεμένα, σε μεγάλο βαθμό, τα χέρια σε θέματα εσωτερικής πολιτικής, ο οποίος θα αναγκαστεί να κυβερνά με διατάγματα, στο βαθμό που θα του είναι δυνατό και να επωμίζεται το πολιτικό κόστος.
-Θα επηρεαστούν και πώς από το αποτέλεσμα της Τετάρτης οι επόμενες κάλπες στις Ηνωμένες Πολιτείες;
Ιστορικά, οι ενδιάμεσες εκλογές δεν ήταν ποτέ ασφαλής οιωνός για τις επόμενες προεδρικές. Η παράδοση θέλει το εκάστοτε προεδρικό κόμμα να τις χάνει, καθώς οι οπαδοί της αντιπολίτευσης γαλβανίζονται πιο εύκολα να κατέβουν στις κάλπες για να τιμωρήσουν τον πολιτικό τους αντίπαλο, ενώ μεγάλο μέρος των οπαδών της συμπολίτευσης έχει απογοητευθεί από υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν, προσδοκίες που διαψεύσθηκαν και μεταρρυθμίσεις που νοθεύτηκαν. Ο Ρίγκαν, ο Κλίντον και ο Ομπάμα έχασαν τις ενδιάμεσες εκλογές στην πρώτη θητεία τους, αλλά ύστερα από δύο χρόνια επανεκλέχτηκαν άνετα στον Λευκό Οίκο.
Αυτή τη φορά, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Προσωπικά θεωρώ απίθανο να είναι ο Τζο Μπάιντεν εκ νέου υποψήφιος το 2024, αφ΄ ενός μεν γιατί η δημοτικότητά του είναι χαμηλή (γύρω στο 40%, χωρίς τάσεις ανάκαμψης, μάλλον το αντίθετο), αφ’ ετέρου δε γιατί όσο περνάει ο καιρός, συσσωρεύονται τα δείγματα μειωμένων φυσικών και πνευματικών αντοχών του. Ούτε η Κάμαλα Χάρις έχει πείσει ότι «το έχει», ούτε κάποιος άλλος αστέρας έχει ανατείλει στο στερέωμα των Δημοκρατικών.
Στο απέναντι στρατόπεδο, οι ενδιάμεσες εκλογές θα είναι, εκ των πραγμάτων, ένα κρίσιμο δημοψήφισμα για τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος, παρότι δεν έχει αναγγείλει επίσημα την υποψηφιότητά του, είναι φανερό (το λέει, άλλωστε), ότι δελεάζεται με την ιδέα να διεκδικήσει την επάνοδό του στην προεδρία το 2024. Παρά την έντονη αντίθεση του Ρεπουμπλικανικού κατεστημένου, ο Τραμπ κατάφερε να περάσει υποψήφιους της διαβόητης MAGA (Make America Great Again), δηλαδή του δικού του αντιδραστικού, λαϊκιστικού ρεύματος, σε σειρά Πολιτειών, για όλα τα αξιώματα (Βουλή, Γερουσία, Πολιτείες). Αν οι Τραμπικοί υποψήφιοι τα πάνε καλά, ο μέντοράς τους θα έχει περάσει το τεστ και η υποψηφιότητά του θα γίνει ακόμη πιθανότερη. Σε διαφορετική περίπτωση, οι μεγάλοι χρηματοδότες των Ρεπουμπλικανών θα στραφούν σε άλλες εναλλακτικές λύσεις, ενδεχομένως σε κάποιον πιο αξιοπρεπή Τραμπ, όπως ο κυβερνήτης Φλόριντα Ροντ ντε Σάντις.
Εκείνο που μάλλον δεν θα αλλάξει μετά από αυτές τις εκλογές είναι η ατμόσφαιρα εθνικού διχασμού που περιβάλλει την Αμερική, με τις δύο μεγάλες παρατάξεις να βλέπουν η μία την άλλη όχι ως πολιτικό αντίπαλο, με τον οποίο μπορεί κανείς να συμβιβαστεί ή και να συγκατοικήσει στην ανάγκη, αλλά ως ξένο σώμα, εχθρό του λαού και του έθνους, που πρέπει πάση θυσία να εξοντωθεί. Ένας πολιτικός διχασμός που τείνει να παγιωθεί και γεωγραφικά, καθώς οι πολίτες των γαλάζιων και τον κόκκινων πολιτειών είναι σαν να ζουν σε παράλληλα, εχθρικά σύμπαντα. Πρόσφατο χαρακτηριστικό δείγμα ήταν η απόφαση των Ρεπουμπλικανών κυβερνητών του Τέξας και της Φλόριντα να στείλουν με πούλμαν χιλιάδες παράτυπες μετανάστες στις γαλάζιες πολιτείες της Νέας Υόρκης και του Ιλινόι, με τη δικαιολογία «αφού θέλετε τόσο πολύ να είσαστε πολυπολιτισμική κοινότητα, πάρτε τους να τους χαίρεστε».
-Οι ενδιάμεσες εκλογές πού θα κριθούν;
Το καλοκαίρι φαινόταν ότι αν όχι αποφασιστικό, πάντως καταλυτικό ρόλο θα μπορούσε να παίξει η πολύκροτη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου που άνοιξε το δρόμο για τη νομοθετική απαγόρευση ή τον δραστικό περιορισμό των αμβλώσεων από τις Πολιτείες. Η αντίδραση μεγάλου μέρους του κοινωνικού σώματος σε αυτή την απόφαση οδήγησε σε δημοσκοπική ανάκαμψη των Δημοκρατικών, που πίστεψαν ότι θα μπορούσαν να κάνουν την έκπληξη και να επικρατήσουν και στα δύο νομοθετικά σώματα.
Από τις αρχές του φθινοπώρου, όμως, η εικόνα άλλαξε. Στην πρώτη γραμμή των ανησυχιών των ψηφοφόρων βρίσκονται σήμερα η αχαλίνωτη ακρίβεια, η πορεία της οικονομίας και η άνοδος της εγκληματικότητας, ζητήματα στα οποία η πλειοψηφία των πολιτών, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, εμπιστεύεται τους Ρεπουμπλικανούς πολύ περισσότερο από τους Δημοκρατικούς. Στους κόλπους των τελευταίων εντείνεται η γκρίνια για τις επιλογές του Μπάιντεν και άλλων ηγετικών προσωπικοτήτων να επικεντρώσουν αποκλειστικά σε θέματα ατομικών δικαιωμάτων, αφήνοντας τα λαϊκά στρώματα στο έλεος της δεξιάς δημαγωγίας.
Σε μια ύστατη προσπάθεια ανατροπής των δυσμενών τάσεων, ο Τζο Μπάιντεν προσπάθησε τις τελευταίες ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας να δώσει σε αυτή την αναμέτρηση χαρακτήρα ιστορικής μάχης για την υπεράσπιση της Δημοκρατίας, που απειλείται από τον «ημιφασισμό», όπως είπε, του Τραμπισμού και των αρνητών των εκλογικών αποτελεσμάτων. Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι θα πετύχει. Πάντως πρόσφατη έρευνα κοινής γνώμης έδειξε ότι οι ψηφοφόροι των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικανών, μπορεί να σφάζονται σχεδόν για τα πάντα, αλλά ομονοούν σε ένα και μόνο θέμα: επτά στους δέκα και από τα δύο στρατόπεδα θεωρεί ότι η Δημοκρατία τους βρίσκεται ένα βήμα πριν την κατάρρευση, θεωρώντας ως υπαίτια την αντίπαλη παράταξη.
-Η Αμερική αυτή τη στιγμή τουλάχιστον δείχνει κερδισμένη από τον πόλεμο στην Ουκρανία, κάποιοι ωστόσο εκτιμούν ότι βρίσκεται στην αρχή κρίσης. Κατά τη γνώμη σου πού βρίσκονται σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες;
Είναι γεγονός ότι η Αμερική έχει αποκομίσει σημαντικά οφέλη από την απόφαση του Βλαντίμιρ Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία- γι αυτό άλλωστε, παρότι ήταν η μόνη που είχε προβλέψει σωστά αυτή τη δραματική εξέλιξη, δεν έκανε τίποτα για να την εμποδίσει, το αντίθετο θα έλεγα. Το ΝΑΤΟ, από «εγκεφαλικά νεκρό» όπως το περιέγραφε ο Εμανουέλ Μακρόν, δεν ήταν ποτέ ισχυρότερο, κι αντί να ακυρώσει ο Πούτιν την περαιτέρω επέκτασή του προς ανατολάς, το έφερε πιο κοντά στα ρωσικά σύνορα, με την προγραμματισμένη είσοδο Σουηδίας και Φινλανδίας. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, δειλοί, μοιραίοι και άβουλοι αντάμα, απογαλακτίζονται από το φτηνό φυσικό αέριο της Ρωσίας για να αγοράσουν πανάκριβο υγροποιημένο αέριο της Αμερικής. Η Ρωσία θα βγει σημαντικά αποδυναμωμένη (οικονομικά, τεχνολογικά και γεωστρατηγικά) από αυτή την περιπέτεια, όπως και αν εξελιχθούν τα πράγματα στο πεδίο της μάχης και το μήνυμα της Αμερικής θα έχει σταλεί στον ισχυρό πόλο της ετεροβαρούς ρωσοκινεζικής συμμαχίας, την Κίνα.
Όπως σωστά υπονοείς, όμως, αυτά τα κέρδη είναι επισφαλή. Η στρατιωτική και οικονομική στήριξη της Ουκρανίας, μιας ευρωπαϊκής χώρας 44 εκατομμυρίων κατοίκων, απαιτεί τεράστια ποσά σε χαλεπούς για τις Δυτικές οικονομίες καιρούς, με το φάντασμα ενός εφιαλτικού, λόγω ενεργειακής κρίσης και ακρίβειας, χειμώνα προ των πυλών. Ήδη η υποστήριξη της Ουκρανίας από τις Δυτικές ελίτ έχει αρχίσει να εμφανίζει ρωγμές, ακόμη και στις ίδιες τις ΗΠΑ, και μάλιστα και από τις δύο πλευρές του πολιτικού φάσματος- η αριστερή πτέρυγα των Δημοκρατικών πιέζει για διπλωματική λύση στον πόλεμο, κάτι που προϋποθέτει μια κάποια συνεννόηση με τον Πούτιν, ενώ ο αρχηγός των Ρεπουμπλικανών στη Βουλή, και πιθανός αυριανός πρόεδρος του σώματος, λέει ότι «δεν μπορούμε να στέλνουμε λευκή επιταγή στο Κίεβο».
Η Αχίλλεια Πτέρνα της επιθετικής γραμμής Μπάιντεν στο Ουκρανικό βρίσκεται, νομίζω, στο γεγονός ότι έφερε πιο κοντά τη Ρωσία στην Κίνα, τον υπ’ αριθμόν ένα αντίπαλο της Αμερικής, όπως λέει το ίδιο το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας του Μπάιντεν. Πέτυχε δηλαδή αυτό που εξόρκιζαν πάντα ο Χένρι Κίσινγκερ και όλοι οι οπαδοί της ρεάλ- πολιτίκ: να τα βάλει ταυτόχρονα με τον πιο ισχυρό στρατιωτικό αντίπαλο και τον πιο επικίνδυνο οικονομικό ανταγωνιστή της υπερδύναμης. Σε κάθε περίπτωση, ο τελικός λογαριασμός του Ουκρανικού δεν έχει γραφτεί ακόμη.
-Η εξωτερική πολιτική της Ουάσιγκτον στην περιοχή μας πώς θα επηρεαστεί από το αποτέλεσμα των ενδιάμεσων εκλογών;
Ακούω και διαβάζω τις ανησυχίες διαφόρων για το ενδεχόμενο να χάσουμε τον «φιλέλληνα» Δημοκρατικό γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ από την επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων της Γερουσίας ή για τον υποτιθέμενο κίνδυνο να εκλεγεί κυβερνήτης Πενσιλβάνια ο Ρεπουμπλικανός, τουρκικής καταγωγής Μεχμέτ Οζ. Επιμένω να πιστεύω, όμως, ότι οι ενδιάμεσες εκλογές δεν θα επηρεάσουν σοβαρά την αμερικανική εξωτερική πολιτική γενικά, ούτε τις επιλογές τους στην περιοχή μας ιδιαίτερα. Η εξωτερική και αμυντική (τρόπος του λέγειν) πολιτική αποτελούν προνόμια του προέδρου, του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας που ο ίδιος διορίζει, με το Κογκρέσο να περιορίζεται σε ρόλο ελέγχου και πίεσης. Άλλωστε, όσο σφοδρά και αν συγκρούονται για τα θέματα εσωτερικής πολιτικής, Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί συνεχίζουν να ομονούν στις καίριες αποφάσεις που αφορούν τι διαιώνιση του αμερικανικού ιμπέριουμ. Σε σχέση με την περιοχή μας, ο Μπάιντεν δεν θα πάψει να εύχεται να απαλλαγεί από τον ενοχλητικό Ερντογάν, αλλά και δεν θα διακινδυνεύσει να χάσει την πολύτιμη για τις ΗΠΑ Τουρκία. Όσο για τις ελληνοτουρκικές διαφορές, μπορεί να ακούμε που και που κανένα ενθαρρυντικό λόγο από την Ουάσιγκτον, ως ανταμοιβή για τις αγορές πανάκριβων αμερικανικών όπλων και τις άπειρες στρατιωτικές διευκολύνσεις, αλλά στο τέλος της ημέρας η αμερικανική γραμμή θα είναι πάντα η ίδια: «Βρείτε τα»!
