Ένα σχολείο για τους μετανάστες που θέλουν να γίνουν Έλληνες πολίτες
Η σκηνή θα μπορούσε να είναι από οποιαδήποτε σχολική αίθουσα, στο μάθημα της Γεωγραφίας. Η δασκάλα ρωτάει και οι μαθητές, ή μάλλον οι πιο διαβασμένοι από αυτούς, απαντούν. Εκείνη εξηγεί ποια είναι η διαφορά γεωγραφικού διαμερίσματος και νομού και εκείνοι σημειώνουν. «Ποιο είναι το δυτικότερο άκρο της Ελλάδας;». «Οι Οθωνοί». «Πολύ σωστά». Το μάθημα συνεχίζεται με τα πελάγη, τα βουνά, τις πρωτεύουσες των νομών της Στερεάς Ελλάδας. Η πιο δραστήρια μαθήτρια σηκώνεται και δείχνει στον χάρτη που είναι κρεμασμένος πίσω της.
Η εικόνα φαίνεται συνηθισμένη. Στην πραγματικότητα όμως δεν είναι και τόσο. Γιατί η δασκάλα που διδάσκει Γεωγραφία το απόγευμα της Παρασκευής είναι η συγγραφέας Σώτη Τριανταφύλλου. Και οι μαθητές είναι μετανάστες που ζουν χρόνια στην Ελλάδα και τώρα θέλουν να πολιτογραφηθούν έλληνες πολίτες. Πώς; Δίνοντας εξετάσεις για την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας από μια τράπεζα θεμάτων, η οποία περιλαμβάνει ερωτήσεις Ιστορίας, Γεωγραφίας, Πολιτικών Θεσμών και Πολιτισμού. Περιλαμβάνει, επίσης, εκατό κείμενα για την κατανόηση και παραγωγή γραπτού λόγου, εκατό κείμενα για την κατανόηση προφορικού λόγου και πενήντα θέματα για την παραγωγή προφορικού λόγου της ελληνικής γλώσσας.
Έχοντας προσφέρει εθελοντικά αντίστοιχες υπηρεσίες στη Γαλλία, όπου επί σειρά δίδαξε σε πρόσφυγες, η Σώτη Τριανταφύλλου πρότεινε στον Δήμο Αθηναίων τη δημιουργία ενός «σχολείου» ώστε να βοηθηθούν οι μετανάστες που πληρούν τα προσόντα να γίνουν έλληνες πολίτες. Ποιο ήταν όμως το δικό της κίνητρο; «Εκτός του ότι χαίρομαι που βοηθάω ανθρώπους οι οποίοι έχουν αποφασίσει να παραμείνουν κοντά μας με όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται η ιθαγένεια, μαθαίνω από την αρχή πατριδογνωσία» λέει μιλώντας στο ΑΠΕ - ΜΠΕ. «Η μικρή μου αποστολή είναι οι μαθητές να μάθουν τις σωστές απαντήσεις όχι σαν παπαγάλοι, αλλά αποκομίζοντας κάτι από αυτή τη δοκιμασία. Και, παρεμπιπτόντως, να συζητήσουν ενδεχομένως κάποιους φόβους και αμφιβολίες που ίσως έχουν σχετικά με την πολιτογράφηση και την οριστική τους ενσωμάτωση στην Ελλάδα. Είμαι εκεί για να τους συνοδεύσω μέχρι τις εξετάσεις, και θα σκάσω, αν αποτύχουν».
Στο τμήμα της κυρίας Τριανταφύλλου εγγράφησαν 23 μαθητές και προέρχονται από διάφορες χώρες, όπως Ιράν, Ουκρανία, Μπαγκλαντές, Μολδαβία, Αλβανία, Τουρκία, Αφγανιστάν και Γεωργία. Όπως συμβαίνει σε όλα τα σχολεία, το επίπεδο ποικίλλει: «Μερικοί χειρίζονται τη γλώσσα σχεδόν σαν Έλληνες», αναφέρει η ίδια χαρακτηριστικά. Ανάμεσα στους άριστους της τάξης είναι και η Σ., μετανάστρια από την Αλβανία, η οποία αναγνωρίζει με ευκολία όχι μόνο τους σταρ του παλιού ελληνικού κινηματογράφου αλλά και τους ήρωες της ελληνικής επανάστασης, καθώς και πολιτικούς ηγέτες όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Γεώργιος Παπανδρέου.
Η ίδια ομολογεί ότι έχει «πολύ άγχος» για τις εξετάσεις που πρόκειται να δώσει σε λίγες μέρες (Κυριακή 16 Μαΐου). Είναι ένα άγχος που μοιράζονται πολλοί μαθητές ακόμη και το οποίο εξηγεί το έντονο ενδιαφέρον της κοινότητας των μεταναστών για την προετοιμασία στις εξετάσεις με τη βοήθεια δασκάλων. Όπως λέει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ η Μελίνα Δασκαλάκη, δημοτική σύμβουλος και πρόεδρος του Συμβουλίου Ένταξης Μεταναστών του Δήμου Αθηναίων, ήδη έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον περίπου 150 μετανάστες, ενώ αρκετοί είναι οι εθελοντές, ανάμεσά τους καθηγητές και δικηγόροι, που έχουν προθυμοποιηθεί να διδάξουν.
«Είναι πολύ συγκινητική η αγάπη που εκφράζουν οι υποψήφιοι για την χώρα, και ο δεσμός που έχουν αναπτύξει με την Ελλάδα. Είμαστε πολύ χαρούμενοι που μπορούμε να προσφέρουμε βοήθεια στην προετοιμασία τους και ευγνώμονες για την εθελοντική προσφορά όσων διαθέτουν από τον χρόνο τους για να βοηθήσουν» λέει η Μελίνα Δασκαλάκη, προσθέτοντας πως μία από τις βασικές αγωνίες των υποψήφιων είναι ο βαθμός δυσκολίας των εξετάσεων.
Είναι όμως αυτές οι γνώσεις που πρέπει να έχει κάποιος για να γίνει πολίτης αυτής της χώρας; Για τη Σώτη Τριανταφύλλου σημασία έχει «η προσπάθεια που γίνεται να μπει κάποια τάξη στο πρόβλημα». Όπως λέει, «άνθρωποι που ζουν είκοσι χρόνια στην Ελλάδα, έχουν κάνει οικογένειες, έχουν εργαστεί, έχουν εξελιχθεί, ταλαιπωρούνται με διάφορα χαρτιά και σφραγίδες. Πολλοί χάνονται στο σκοτάδι της γραφειοκρατίας, κάνουν λάθη, χάνουν προθεσμίες... Συχνά δείχνουν σαν να αυτοσχεδιάζουν, λες και κανείς δεν τους καθοδηγεί από το βήμα Α στο βήμα Β. Πρέπει να είμαστε ταυτοχρόνως επιλεκτικοί και φιλόξενοι: είναι πολύ δύσκολος συνδυασμός και οι εξετάσεις αποτελούν μέρος αυτού του συνδυασμού».
ΑΠΕ ΜΠΕ
