Και στη Μάλτα καταστρέφουν καίκια - Εκκλήσεις για τη σωτηρία τους - Γράφει ο Κώστας Αργυρός
Τα πολύχρωμα ξύλινα σκαριά, ένα σύμβολο του νησιού απειλείται σταδιακά με εξαφάνιση και οι ψαράδες, αλλά και οι «μερακλήδες» ιδιοκτήτες τους ζητούν μεγαλύτερη βοήθεια από το κράτος για να μπορέσουν να τα κρατήσουν «ζωντανά».
Όποιος έχει επισκεφτεί τη Μάλτα και το γειτονικό νησάκι Γκόζο δεν μπορεί να μην έχει προσέξει τα ξύλινα καϊκια και τις βάρκες που «στολίζουν» τα λιμάνια και τις μαρίνες κατά μήκος των ακτών.
Τα πολύχρωμα και διακοσμημένα σκάφη έχουν γίνει κάτι σαν σύμβολο τοπικής ταυτότητας και αντικείμενο φωτογραφικού ενδιαφέροντος για τους επισκέπτες του νησιού. Οι φωτεινές αποχρώσεις του κόκκινου, κίτρινου, μπλε και πράσινου συμβολίζουν τη γη, τον ήλιο, τη θάλασσα και τα καταπράσινα λιβάδια, που έπαιζαν παραδοσιακά σημαντικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων στα ψαροχώρια. Την ίδια στιγμή προσφέρουν και ένα συναρπαστικό ταξίδι στη μακρά ιστορία του νησιού, που πάει πίσω αρκετούς αιώνες αφού έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί από την εποχή των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη στη Μάλτα. Τα σκάφη κατασκευάζονταν αποκλειστικά από ξύλο και σχεδιάζονταν λαμβάνοντας υπόψη τα μοναδικά χαρακτηριστικά της Μεσογείου. Σε αντίθεση με τον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό, η Μεσόγειος Θάλασσα εμφανίζει κύματα που είναι σχετικά υψηλά, αλλά σύντομα, καθώς δεν υπάρχει αρκετή απόσταση για να συσσωρεύονται και να δημιουργούνται μεγάλα κύματα. Η έλλειψη πρώτων υλών που απαιτούνται για την κατασκευή των δικών τους σκαφών δεν εμπόδισε τους Μαλτέζους που εισήγαγαν ξυλεία από ευρωπαϊκές περιοχές τόσο κατά την περίοδο του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη όσο και της βρετανικής κυριαρχίας.
Οι εποχές όμως έχουν αλλάξει και όπως συμβαίνει και στην Ελλάδα η συντήρηση τέτοιων παραδοσιακών σκαριών δεν είναι ούτε απλή, ούτε φθηνή υπόθεση.
Μια νεοσυσταθείσα ένωση ιδιοκτητών παραδοσιακών σκαφών ζητά τώρα την επέκταση ενός κυβερνητικού προγράμματος επιχορήγησης με στόχο την αποκατάσταση αυτών των σκαφών. Ο αποκαλούμενος Σύνδεσμος Παραδοσιακών Σκαφών της Μάλτας ζήτησε αυτές τις ημέρες το σχέδιο, που ανακοινώθηκε πρόσφατα, να επεκταθεί σε όλους τους τύπους καταχώρησης για παραδοσιακά ξύλινα σκάφη, και χωρίς αυτό να εξαρτάται από την ημερομηνία κατασκευής, όπως προβλέπει το αρχικό σχέδιο. Οι επιχορηγήσεις περιορίζονται επί του παρόντος σε σκάφη, που έχουν εγγραφεί με άδεια για αλιείς πλήρους και μερικής απασχόλησης και εξαιρούν τις πιο απλές (ερασιτεχνικές) κατηγορίες αδειών. Η ομάδα ανέφερε επίσης ότι οι δικαιούχοι επιχορηγήσεων πρέπει να υποχρεούνται να συντηρούν και να χρωματίζουν τα αντίστοιχα σκάφη τους σύμφωνα με τις χαρακτηριστικές παραδοσιακές μεθόδους και χρώματα της Μάλτας. Η ένωση επαίνεσε το σχέδιο επί της αρχής, τονίζοντας ότι συμβάλλει στη διαφύλαξη, τη διατήρηση και την προώθηση της παραδοσιακής θαλάσσιας κληρονομιάς και πολιτισμού της Μάλτας. Ανέφερε επίσης ότι τα παραδοσιακά σκάφη, όπως το «luzzu», το «kajjik», το «ferilla», το «frejgatina» μειώθηκαν σταδιακά σε αριθμό τα τελευταία χρόνια. Αυτό οφείλεται εν μέρει στα σημαντικά πρόσθετα έξοδα που συνεπάγεται η απαραίτητη συντήρηση και επισκευές για να διατηρήσει αυτά τα παραδοσιακά ξύλινα σκάφη στη θάλασσα. «Πιστεύουμε ότι κάθε παραδοσιακό καραβάκι της Μάλτας αποτελεί μέρος της θαλάσσιας και πολιτιστικής κληρονομιάς της Μάλτας και συνεπώς συμβάλλει στα μοναδικά και πολύχρωμα χαρακτηριστικά της χώρας μας, τα οποία ορίζουν και διακοσμούν τα λιμάνια, τους κόλπους και τα γύρω νερά» επισημαίνουν οι άνθρωποι του Συνδέσμου και ευελπιστούν σε μια θετική απάντηση της κυβέρνησης.
