H Αδριατική απειλείται να γίνει «θάλασσα-έρημος» - Ρεπορτάζ του Κώστα Αργυρού
Υπεραλίευση, ρύπανση και κλιματική αλλαγή απειλούν τα θαλάσσια είδη που ζούν στην περιοχή και αντιπροσωπεύουν περίπου το μισό της βιοποικιλότητας της Μεσογείου. Μόνη λύση η θέσπιση Ζωνών Περιορισμένης Αλιείας, επιμένουν οι βιολόγοι θαλασσών.
Σήμα κινδύνου για την Αδριατική Θάλασσα, η οποία κινδυνεύει να μετατραπεί σε μια «έρημο νερού», εκπέμπουν οι ειδικοί. Η υπεραλίευση, οι μηχανότρατες βυθού, η ρύπανση και η κλιματική αλλαγή απειλούν σοβαρά τη βιοποικιλότητα μιας θάλασσας, η οποία, μαζί με το γειτονικό Ιόνιο Πέλαγος, φιλοξενεί σχεδόν τα μισά από τα θαλάσσια είδη ολόκληρης της Μεσογείου. Για δεκαετίες, αυτή η θάλασσα έχει υποστεί τις συνέπειες της υπεραλίευσης και αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα βιοπορισμού για δεκάδες χιλιάδες οικογένειες.
Για παράδειγμα ο «μερλούκιος», τον οποίο το πρόγραμμα αποκατάστασης της Αδριατικής αναφέρει ως το πιο οικονομικά κατάλληλο είδος για τράτες βυθού, αλιεύεται 5,5 φορές πάνω από τα βιώσιμα όρια του και τα αποθέματα του δεν έχουν τον αναγκαίο χρόνο για αναγέννηση. Δεν προκαλεί κατά συνέπεια έκπληξη το γεγονός ότι τα αλιεύματα μειώθηκαν κατά 45% μεταξύ 2006 και 2014. Εδώ και μερικά χρόνια, εμπειρογνώμονες και ΜΚΟ ζητούν τη δημιουργία μιας «περιοχής περιορισμένης αλιείας» στα στενά του Οτράντο, μεταξύ της ιταλικής περιοχής της Απουλίας και της Αλβανίας. Οι περιοχές αυτές είναι συνήθως γεωγραφικά καθορισμένες εντός των οποίων ορισμένες συγκεκριμένες αλιευτικές δραστηριότητες απαγορεύονται προσωρινά ή οριστικά.
Οπως έχουν εξηγήσει οι βιολόγοι θαλασσών το συγκεκριμένο στενό αποτελεί την «πύλη»
για τα ρεύματα, που ρέουν στην Αδριατική Θάλασσα και ένας μεγάλος αριθμός οργανισμών βρίσκουν ένα ευνοϊκό περιβάλλον εκεί για την αναπαραγωγή τους. Από εκεί προκύπτει και η εξαιρετική της σημασία για τη διασφάλιση μιας ορισμένης ισορροπίας για ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου. Η δημιουργία το 2017 μιας αντίστοιχης προστατευμένης ζώνης μεταξύ Ιταλίας και Κροατίας έδειξε εντυπωσιακά αποτελέσματα και αποτελεί την απόδειξη για τους επιστήμονες, ότι η Αδριατική μπορεί να αποφύγει την «ερημοποίηση» αν ληφθούν εγκαίρως οι κατάλληλες πολιτικές αποφάσεις.
Ως απόδειξη αναφέρουν ότι η βιομάζα μπακαλιάρου και γαρίδας υπερδιπλασιάστηκε μέσα σε αυτό διάστημα, όπως έχει αποδείξει με στοιχεία η MedReAct, μια ΜΚΟ που εργάζεται για την αποκατάσταση θαλάσσιων οικοσυστημάτων της Μεσογείου. Ιταλοί και Κροάτες ψαράδες, που δραστηριοποιούνται γύρω από αυτήν την περιοχή έχουν παρατηρήσει μια αξιοσημείωτη αύξηση των αλιευτικών πόρων, σε σημείο που ενώ πριν ήταν δύσπιστοι ή ακόμη και αντιτάχθηκαν στη δημιουργία αυτών των περιοχών, τώρα έχουν μετατραπεί σε φανατικούς υποστηρικτές τους.
Με βάση τέτοια παραδείγματα η συγκεκριμένη ΜΚΟ φαίνεται να κερδίζει τώρα και την υποστήριξη των Ιταλών ψαράδων της περιοχής της Απούλιας, οι οποίοι κατανοούν την ανάγκη για σωστή διαχείριση των θαλάσσιων αποθεμάτων, από τα οποία εξαρτάται και το δικό τους μέλλον. Εκφράζουν μάλιστα ανησυχία για τις γραφειοκρατικές καθυστερήσεις που παρατηρούνται σχετικά με το θέμα, εδώ και περίπου τρία χρόνια. Χρόνος για χάσιμο όμως δεν υπάρχει, κάτι που έχει κατανοήσει και η αρμόδια Γενική Διεύθυνση της Κομισιόν. Σε σχετική της γνωμοδότηση επισημαίνει ότι μια τέτοια προστατευόμενη ζώνη στη νότια Αδριατική Θάλασσα θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάκτηση των αποθεμάτων, προστατεύοντας παράλληλα τους βασικούς οικοτόπους ψαριών και τα ευάλωτα θαλάσσια οικοσυστήματα της περιοχής. Για να προχωρήσει κάτι τέτοιο θα πρέπει Ιταλία και Αλβανία να καταλήξουν γρήγορα σε συμφωνία. Για την γειτονική μας χώρα, που επιδιώκει κάποια στιγμή την ένταξή της στην ΕΕ, αυτή θα ήταν μια απόδειξη της ετοιμότητάς της να προσαρμοστεί με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Αλλά όπως τονίζουν Αλβανοί αξιωματούχοι θα πρέπει πρώτα να καθοριστεί, πού θα αρχίσει να αλιεύει ο στόλος που δραστηριοποιείται τώρα στη συγκεκριμένη περιοχή, αφού το κλείσιμο της θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά με την εντατικοποίηση της αλιείας αλλού. Ιταλοί επιστήμονες πάντως προειδοποιούν ότι αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν άμεσα. Προσθέτουν ότι οι πρώτοι που θα επωφεληθούν θα είναι μελλοντικά οι ίδιοι οι ψαράδες.
Οπως λένε χαρακτηριστικά: «Το δυναμικό ανάκαμψης είναι μεγάλο. Αλλά πρέπει να αφήσουμε τη θάλασσα να ξεκουραστεί».
