Γιατί η Ιαπωνία αλλάζει τον ορισμό για τον βιασμό

Μέρες μετά τον βιασμό του, λέει το Megumi Okano (προτιμά τη χρήση του ουδέτερου και όχι την επιλογή αρσενικού ή θηλυκού) ήξερε ότι ο δράστης θα συνέχιζε τη ζωή του χωρίς συνέπειες. Ήξερε τον άνθρωπο που το έκανε και πού να τον βρει, αλλά γνώριζε επίσης πολύ καλά ότι δεν θα υπήρχε περίπτωση δίωξης, επειδή οι ιαπωνικές αρχές ήταν απίθανο να θεωρήσουν αυτό που συνέβη ως βιασμό.

Έτσι το Megumi Okano, που ακολουθεί νομικές σπουδές, αποφάσισε να μην καταγγείλει το περιστατικό στην αστυνομία. «Καθώς δεν μπορούσα να επιδιώξω τη δικαιοσύνη με αυτόν τον τρόπο, έπρεπε να τον αφήσω να ζήσει μια ελεύθερη και εύκολη ζωή. Είναι οδυνηρό για μένα» λέει στο BBC.

Ωστόσο μπορεί αυτό να αλλάξει. Το ιαπωνικό κοινοβούλιο συζητά τώρα ένα νομοσχέδιο-ορόσημο για τη μεταρρύθμιση της νομοθεσίας της χώρας σχετικά με τη σεξουαλική επίθεση. Πρόκειται μόλις για τη δεύτερη τέτοια αναθεώρηση σε διάστημα ενός αιώνα.

Το νομοσχέδιο καλύπτει έναν αριθμό αλλαγών, αλλά η μεγαλύτερη και πιο σημαντική θα δει τους νομοθέτες να επαναπροσδιορίζουν τον βιασμό από «βίαιη σεξουαλική επαφή» σε «μη συναινετική σεξουαλική επαφή» – ουσιαστικά αφήνοντας νομικό περιθώριο για την ερμηνεία της συναίνεσης σε μια κοινωνία όπου η έννοια δεν είναι ακόμη απολύτως κατανοητή.

Η ισχύουσα ιαπωνική νομοθεσία ορίζει τον βιασμό ως σεξουαλική επαφή ή άσεμνες πράξεις που διαπράττονται «βίαια» και «μέσω επίθεσης ή εκφοβισμού» ή με τον θύτη να εκμεταλλεύεται την «απουσία αισθήσεων ή την αδυναμία του ατόμου να αντισταθεί».

Αυτό έρχεται σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες που το ορίζουν ευρύτερα ως οποιαδήποτε μη συναινετική επαφή ή σεξουαλική πράξη – στην οποία το «όχι» σημαίνει «όχι». Οι ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι ο στενός ορισμός της Ιαπωνίας έχει οδηγήσει σε ακόμη στενότερες ερμηνείες του νόμου από εισαγγελείς και δικαστές, θέτοντας έναν απίστευτα υψηλό πήχη για τη δικαιοσύνη και καλλιεργώντας μια κουλτούρα σκεπτικισμού που αποτρέπει τα θύματα από το να αναφέρουν στις αρχές τις επιθέσεις που δέχονται.

Σε μια υπόθεση του Τόκιο το 2014, για παράδειγμα, ένας άνδρας είχε κολλήσει ένα 15χρονο κορίτσι σε έναν τοίχο και έκανε σεξ μαζί της ενώ εκείνη προσπαθούσε να αντισταθεί. Αθωώθηκε για βιασμό, καθώς το δικαστήριο έκρινε ότι οι ενέργειές του δεν το έκαναν «εξαιρετικά δύσκολο» για εκείνη να αντισταθεί. Η έφηβη αντιμετωπίστηκε ως ενήλικη επειδή η ηλικία συναίνεσης στην Ιαπωνία είναι μόνο 13 ετών – η χαμηλότερη μεταξύ των ανεπτυγμένων δημοκρατιών του κόσμου.

Γι’ αυτό το Megumi λέει ότι δεν πήγε στην αστυνομία μετά την επίθεση από συμφοιτητή του. Σύμφωνα με το Megumi, οι δυο τους έβλεπαν τηλεόραση μαζί όταν άρχισε να κάνει σεξουαλικές προτάσεις για να λάβει την απάντηση «όχι». Στη συνέχεια, επιτέθηκε. Οι δυο τους «τσακώθηκαν» για λίγο, πριν το Megumi παγώσει και σταματήσει να αντιστέκεται.

Το θύμα εξέτασε τον ποινικό κώδικα και τα προηγούμενα υποθέσεων και συνειδητοποίησε ότι αυτό που είχε συμβεί δεν θα πληρούσε τα δικαστικά πρότυπα της «επίθεσης και του εκφοβισμού». Επέλεξε να καταφύγει στο συμβουλευτικό κέντρο παρενόχλησης του πανεπιστημίου, το οποίο ξεκίνησε έρευνα και έκρινε ότι ο δράστης είχε διαπράξει βιασμό. Μέχρι να ολοκληρωθεί η έρευνα, ο δράστης είχε αποφοιτήσει – έτσι υπέστη ελάχιστες συνέπειες εκτός από το ότι έλαβε μια προειδοποίηση. «Ένιωσα απογοήτευση που δεν μπόρεσα να κάνω αυτό το άτομο να μετανιώσει σωστά για τη δράση του μέσω της ποινικής διαδικασίας».

Υπάρχει ένα εντεινόμενο αίτημα για αλλαγή. Το 2019, το ιαπωνικό κοινό εξοργίστηκε όταν μια σειρά τεσσάρων υποθέσεων σεξουαλικής επίθεσης, καθεμία από τις οποίες είχε ως αποτέλεσμα την αθώωση του φερόμενου ως δράστη, εμφανίστηκαν μέσα σε ένα μήνα. Σε μια περίπτωση στη Φουκουόκα, ένας άνδρας έκανε σεξ με μια γυναίκα που είχε λιποθυμήσει από το πολύ αλκοόλ- κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως σεξουαλική επίθεση σε άλλα μέρη. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο άνδρας είπε ότι πίστευε ότι «θεώρησε ότι είχε συναίνεση γιατί κάποια στιγμή η γυναίκα άνοιξε τα μάτια της και έβγαλε κάποιους ήχους».

Ο νέος νόμος που προωθείται στην Ιαπωνία ορίζει ρητά οκτώ σενάρια στα οποία είναι δύσκολο για το θύμα να «διαμορφώσει, να εκφράσει ή να εκπληρώσει την πρόθεσή του να μην συναινέσει». Περιλαμβάνουν καταστάσεις όπου το θύμα είναι μεθυσμένο με αλκοόλ ή ναρκωτικά ή υπόκειται σε βία, απειλές, εκφοβισμό ή είναι σε σοκ». Ένα άλλο σενάριο φαίνεται να περιγράφει μια κατάχρηση εξουσίας, όπου το θύμα «ανησυχεί» ότι θα αντιμετωπίσει επιπτώσεις εάν δεν συμμορφωθεί. Η ηλικία συναίνεσης θα ανέλθει επίσης στα 16 έτη και η παραγραφή θα παραταθεί.

Ναυτεμπορική