Γιατί οι δημοσκοπήσεις έπεσαν έξω στην Τουρκία – Τα δύο βασικά ερωτήματα που βγάζουν πρόεδρο

Ο 69χρονος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διαψεύδοντας τις δημοσκοπήσεις συγκέντρωσε την Κυριακή ποσοστό υψηλότερο από τις δημοσκοπικές έρευνες προεκλογικά. Στον αντίποδα, ο 74χρονος Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου δεν κατάφερει να ανταποκριθεί στις δημοσκοπικές προβλέψεις που του έδιναν άνω του 48% ή ακόμη και άνω από 50%.
Με καταμετρημένο σχεδόν το 99% των ψήφων, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρουσιάζεται να συγκεντρώνει 49,3%, και ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου 45%, ενώ αξιοσημείωτη ήταν και η συμμετοχή των Τούρκων στις εκλογές που κινήθηκε σε εντυπωσιακά υψηλά επίπεδα καθώς ξεπέρασε το 87%.

Αξιοσημείωτη υπήρξε η επίδοση του τρίτου υποψηφίου της προεδρικής αναμέτρησης, Σινάν Ογάν, που κατάφερε να εξασφαλίσει περίπου 5,2% των ψήφων. Με αυτό το ποσοστό, ο 55χρονος υπερεθνικιστής «περνά» πλέον, και εκείνος, στον δεύτερο γύρο, πλην όμως όχι ως προεδρικός υποψήφιος αλλά ως ρυθμιστής του επερχόμενου αποτελέσματος.

«Οι Τούρκοι εθνικιστές και οι κεμαλιστές είναι το κλειδί αυτών των εκλογών», δήλωσε από την πλευρά του την Κυριακή ο Ογάν, ο οποίος παρουσιάζεται να στέρησε ψήφους και από τον Ερντογάν αλλά και από τον Κιλιτσντάρογλου, κυρίως σε συντηρητικές εκλογικές περιφέρειες.

Το μεγάλο ερώτημα είναι τώρα ποιος θα στεφθεί πρόεδρος σε δύο εβδομάδες από σήμερα; Ως προς αυτό, οι απόψεις διίστανται. Πολλοί εκτιμούν ότι ο Κιλιτσντάρογλου έχασε το μομέντουμ από τη στιγμή που δεν εντυπωσίασε στον πρώτο γύρο των προεδρικών. Άλλοι, αντιθέτως, εκτιμούν ότι ακόμη τίποτα δεν έχει χαθεί για την τουρκική αντιπολίτευση… εάν βέβαια εκείνη καταφέρει να παραμείνει ενωμένη…

Το ενδεχόμενο όσοι ψήφισαν Ερντογάν στον πρώτο γύρο να αλλάξουν στάση στον δεύτερο ή να μην πάνε σε δύο εβδομάδες στην κάλπη είναι μάλλον απίθανο. Ένα άλλο ερώτημα είναι, λοιπόν, όχι εάν ο Ερντογάν μπορεί να χάσει αλλά εάν ο Κιλιτσντάρολγου θα καταφέρει να ανεβάσει τα ποσοστά του και πόσο. 

Η αντιπολιτευόμενη «Εθνική Συμμαχία» των «έξι», που στηρίζει την προεδρική υποψηφιότητα του Κιλιτσντάρογλου, δεν τα πήγε τόσο καλά όσο θα επιθυμούσε ούτε και στο μέτωπο των βουλευτικών εκλογών, καθώς η «Λαϊκή Συμμαχία» των κ.κ. Ερντογάν και Μπαχτσελί παρουσιάζεται να διατηρεί την πλειοψηφία με περισσότερες από 320 έδρες (επί συνόλου 600) στη νέα εθνοσυνέλευση.  
Το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) των Γκρίζων Λύκων του Μπαχτσελί πήγε, μάλιστα, καλύτερα από ό,τι αναμένετο στη μάχη για τη βουλή, εξασφαλίζοντας πάνω από 10% σύμφωνα με τα μέχρι τώρα ποσοστά. Εάν σε αυτές τις ψήφους προστεθούν και εκείνες του – επίσης προερχόμενου από το MHP – Σινάν Ογάν αλλά και της – επίσης προερχόμενης από το MHP – Μεράλ Ακσενέρ, τότε μιλάμε για μια εκλογική αναμέτρηση στην οποία η εθνικιστική ψήφος υπό μια έννοια «πρωταγωνίστησε»

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά στα τουρκικά χρονικά που μια προεδρική εκλογή από τον λαό περνάει στον δεύτερο γύρο, ενώ και τα προεδρικά ποσοστά του Ερντογάν βρίσκονται σε φθίνουσα τροχιά, καθώς μετακινήθηκαν από το 51,79% των προεδρικών του 2014, στο 52,59% των προεδρικών του 2018, και από εκεί στον… δεύτερο γύρο της 28ης Μαΐου του 2023.

Τέλος από τα χθεσινά αποτελέσματα, ανακύπτουν τα εξής βασικά ερωτήματα που βγάζουν πρόεδρο στον δεύτερο γύρο:
Θα καταφέρει η τουρκική αντιπολίτευση να παραμείνει ενωμένη πίσω από την υποψηφιότητα του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου στον δρόμο προς τις προεδρικές εκλογές της 28ης Μαΐου;  
Και τι θα κάνουν στον δεύτερο γύρο οι συνολικά περίπου τρία εκατομμύρια πολίτες που ψήφισαν στις 14 Μαΐου τον Σινάν Ογάν;
Το Euronews συγκέντρωσε τις τελευταίες 25 δημοσκοπήσεις που έγιναν στην Τουρκία, εκ των οποίων οι 22 παρουσίασαν ως νικητή τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, με ποσοστό από 42,6% έως 54,2%, ενώ αντίθετα μόλις τρεις «έβλεπαν» νικητή τον «Σουλτάνο» με ποσοστό από 48,6% έως 51,4%.

Αυτά σε ό,τι αφορά στον πρώτο γύρο, γιατί στις δεύτερες εκλογές «έβλεπαν» νικητή τον επικεφαλής της «Εθνικής Συμμαχίας» με δέκα μονάδες διαφορά.

Με βάση ότι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι θα κερδίσει ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου με μέσο όρο διαφορά περίπου 5,5 μονάδων και προσθέσουμε και την πραγματικά διαφορά του Ερντογάν 4,3 μονάδων από τον αντίπαλό του, καταλήγουμε ότι οι δημοσκοπήσεις έπεσαν έξω σχεδόν 10 μονάδες. Διόλου ευκαταφρόνητο νούμερο.

Εξίσου λάθος ήταν οι προβλέψεις των δημοσκοπήσεων σε ό,τι αφορά στο ποσοστό του Σινάν Ογάν. Οι δημοσκοπήσεις έδειχναν τον επικεφαλής της εθνικιστικής Προγονικής Συμμαχίας (ΑΤΑ) να συγκεντρώνει κοντά στο 2% και τελικά συγκέντρωσε 5,24%.

Γνωρίζοντας ότι η Δύση έπαιξε τα «ρέστα» της στην υποψηφιότητα του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, δημιουργείται, ευλόγως, το ερώτημα, τι τελικά συμβαίνει με τις δημοσκοπήσεις; Τελικά είναι ένα εργαλείο καταγραφής τάσεων ή ένα εργαλείο χειραγώγησης της κοινής γνώμης;