Στρες, μοναξιά και θυμό έφερε η πανδημία στους Έλληνες, σύμφωνα με έρευνα
Μαίρη Μπιμπή
Άμεσες ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις του πρώτου κύματος της πανδημίας δείχνουν τα αποτελέσματα μελέτης
Παρά τις αρνητικές επιπτώσεις, υπήρξε έμπρακτη αλληλεγγύη και οι Έλληνες βρήκαν τρόπους διαχείρισης της καραντίνας
Το ερευνητικό αυτό εγχείρημα προωθείται στην Ελλάδα από την Β' Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) σε συνεργασία με πάνω από 200 ερευνητές σε ερευνητικούς φορείς και πανεπιστήμια τουλάχιστον 40 χωρών ανά την υφήλιο και υπό την αιγίδα μεγάλου αριθμού εθνικών και διεθνών επιστημονικών οργανισμών.
Στο ελληνικό σκέλος, λοιπόν, που πραγματοποιείται από τον κ. Βασίλειο Μποζίκα, Καθηγητή Ψυχιατρικής, Διευθυντή της Β' Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής Κλινικής ΑΠΘ (με τη συμμετοχή του Αγοραστού Θ. Αγοραστού, MD, MSc, PhD, Επίκουρου Καθηγητή Ψυχιατρικής, Β' Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική ΑΠΘ, της Έλενας Δραγκιώτη, BSc, MSc, PhD, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Σουηδίας και του Κωνσταντίνου Τσαμάκη, MD, MSc, PhD, MRCPsych, Ψυχιάτρου, Επισκέπτη Ερευνητή στο Βασιλικό Κολέγιο, Ινστιτούτο Ψυχιατρικής, Ψυχολογίας και Νευροεπιστήμης του Λονδίνου), έλαβαν μέρος συνολικά 7.467 άτομα, μέχρι τώρα με την μέγιστη πλειοψηφία των απαντήσεων να αφορά το διάστημα από 26/4/2020 ως το τέλος Ιουνίου. Η διάμεση ηλικία των Ελλήνων που απάντησε στη συγκεκριμένη έρευνα ήταν 41 έτη. Στην έρευνα συμμετείχαν περισσότερες γυναίκες από ότι άνδρες (74% έναντι 26%). Η διάμεση ηλικία των γυναικών ήταν 40 έτη και των ανδρών 42 έτη.
Όπως εξηγεί στο protothema.gr και το ygeiamou.gr ο κ. Μποζίκας, «τα προκαταρκτικά αποτελέσματα δείχνουν τις άμεσες ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις του πρώτου κύματος της πανδημίας και τους τρόπους διαχείρισης του. Αρνητικές επιπτώσεις (στρες, θυμός, μοναξιά) αλλά και έμπρακτη αλληλεγγύη και θετικές επιλογές διαχείρισης ενός πρωτόγνωρου, για τα σύγχρονα δεδομένα, ψυχοπιεστικού παράγοντα που παραμένει ενεργός και επικίνδυνος. Οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες της πανδημίας στην ψυχική υγεία και ευεξία θα είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης της έντασης και της διάρκειας των αρνητικών επιπτώσεων με την προστατευτική επίδραση που ασκούν οι θετικές καθημερινές επιλογές διαχείρισης».
Ειδικότερα η μελέτη δείχνει ότι, η μέγιστη πλειοψηφία των συμμετεχόντων (72%) ανέφεραν επιδείνωση του στρες τις τελευταίες 2 εβδομάδες συγκριτικά με το ανάλογο διάστημα πριν την πανδημία. Ποσοστό 21% ανέφερε μικρές αλλαγές των επιπέδων του στρες και 7% βελτίωση των επιπέδων του στρες. Δεν βρέθηκαν διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών στα ποσοστά επιδείνωσης του στρες, αν και όσο αφορά τα ποσοστά βελτίωσης των επιπέδων του στρες αυτά ήταν μεγαλύτερα στις γυναίκες από ότι στους άνδρες (12% έναντι 9%).
Όσον αφορά τον θυμό, 71% των συμμετεχόντων παρουσίασαν επιδείνωση τις τελευταίες 2 εβδομάδες συγκριτικά με το ανάλογο διάστημα πριν την πανδημία. Ποσοστό 26% ανέφερε μικρές αλλαγές των επιπέδων του θυμού και 3% βελτίωση των επιπέδων θυμού. Βρέθηκαν διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών στα ποσοστά μικρών αλλαγών του θυμού (42% έναντι 39%) αλλά όχι στα ποσοστά επιδείνωσης ή μείωσης των επιπέδων του θυμού. Η ποσοστά επιδείνωσης του θυμού ήταν υψηλότερα στους ηλικιωμένους (96%) αλλά και στους νέους (57%) συγκριτικά με τα άτομα μέσης ηλικίας (53%).
Ικανοποιημένοι από τις κυβερνητικές αποφάσεις
Το 98% του ελληνικού δείγματος δήλωσε ικανοποιημένο (βαθμολογία πάνω από 60 στα 100) με τις κυβερνητικές αποφάσεις. Δεν υπήρχαν διαφορές μεταξύ των δύο φύλων.
Εντούτοις, όσον αφορά τις ηλικιακές ομάδες, οι νεαροί ενήλικες ήταν λιγότερο ικανοποιημένοι με την κυβέρνηση (διάμεση βαθμολογία 63) έναντι των ατόμων μέσης ηλικίας (διάμεση βαθμολογία 73) και των ηλικιωμένων (διάμεση βαθμολογία 86) .
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας αναφέρθηκε αύξηση του χρόνου χρήσης του ίντερνετ, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των ΜΜΕ από το 85% των Ελλήνων συμμετεχόντων στην έρευνα. Αυτή η αύξηση ήταν μεγαλύτερη στις γυναίκες συγκριτικά με αυτή των ανδρών (77% έναντι 72%).
Η χρήση του ίντερνετ, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των ΜΜΕ αυξήθηκε σε όλες τις ηλικιακές ομάδες αλλά ήταν μεγαλύτερη στους νεαρούς ενήλικες (81%) και στους ηλικιωμένους (98%) έναντι των ατόμων μέσης ηλικίας (72%).
Οι πιο αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης της πανδημίας ήταν η άσκηση ή το περπάτημα (63%), η χρήση του διαδικτύου (61%), τα χόμπι (61%), η άμεση κοινωνική επαφή ή συναναστροφή (60%), η μελέτη ή η μάθηση κάτι νέου (49%), τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης και οι κοινωνικές συναναστροφές από απόσταση (48%), η εργασία στο χώρο ή στο σπίτι (42%), η ενημέρωση για την πανδημία COVID-19 (41%), τα ΜΜΕ (41%), ο χρόνος με ένα κατοικίδιο (36%), καθώς και η σωματική εγγύτητα και η σεξουαλική δραστηριότητα (36%). Άλλες στρατηγικές διαχείρισης, όπως η χρήση αλκοόλ ή ουσιών και τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, είχαν πολύ μικρά ποσοστά.