Μηχανότρατες στο Αιγαίο: H άλλη πλευρά της τουρκικής προκλητικότητας - Ρεπορτάζ του Κώστα Αργυρού

Όπως καταγγέλει το «Αρχιπέλαγος» Τούρκοι ψαράδες εισβάλουν συστηματικά στα ελληνικά ύδατα και σαρώνουν τους βυθούς προκαλώντας τεράστια καταστροφή στο οικοσύστημα. Διαμαρτυρίες των κατοίκων των ακριτικών νησιών για  χαλαρή στάση του λιμενικού

Την περασμένη Δευτέρα το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» κατήγγειλε τη δράση τουλάχιστον τεσσάρων τουρκικών αλιευτικών σκαφών, τα οποία ψάρευαν από νωρίς  εντατικά στα ελληνικά νερά, κοντά στις ακτές των Φούρνων, 25 μίλια από τις τουρκικές ακτές.

Το ερευνητικό σκάφος του Ινστιτούτου, που βρίσκεται στην περιοχή είχε καταγράψει παρόμοια περιστατικά και κατά τη διάρκεια όλης της περασμένης εβδομάδας. Πρόκειται για ένα μάλλον γνωστό πρόβλημα ή αν προτιμάτε για μια άλλη όψη της τουρκικής προκλητικότητας, το οποίο κατά διαστήματα διογκώνεται, συχνά και με την ανοχή των ελληνικών αρχών.

Οι μηχανότρατες είναι αλιευτικά σκάφη βιομηχανικής κλίμακας που ουσιαστικά «σαρώνουν» τους βυθούς. Καθώς ψαρεύουν, σέρνουν στον πυθμένα της θάλασσας ένα μεγάλο σάκο που παραμένει ανοιχτός με 2 μεγάλες σιδερένιες «πόρτες» και συλλέγει ότι βρίσκει στο πέρασμά του. Το κάθε πέρασμα της μηχανότρατας προκαλεί καταστροφικές επιπτώσεις στο βυθό και μάλιστα σε μια περιοχή που στηρίζει κάποια από τα σημαντικότερα εναπομείναντα στη Μεσόγειο προστατευόμενα είδη κοραλλιών και ασβεστολιθικών ροδοφυκών, τα οποία χρειάστηκαν πολλές χιλιάδες χρόνια για να σχηματιστούν. Την ίδια στιγμή οι ελληνικές μηχανότρατες σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία βρίσκονται σε περίοδο παύσης αλιείας στα ελληνικά νερά.

Αυτή την εβδομάδα και μετά τη δημοσιότητα που πήρε το ζήτημα τα τουρκικά αλιευτικά «υποχώρησαν».  Όμως πολλές είναι οι τουρκικές μηχανότρατες που βρίσκονται στα τουρκικά χωρικά ύδατα, πολύ κοντά στην οριογραμμή, όπου κάποιες αλιεύουν και άλλες παραμένουν αδρανείς για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Οπως τονίζεται πάντως από τους εκπροσώπους του «Αρχιπελάγους» αντίστοιχη παράνομη και καταστροφική αλιευτική δραστηριότητα παρατηρείται εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες, όμως χρόνο με το χρόνο γίνεται ολοένα πιο προκλητική. Τα μεγάλα τουρκικά αλιευτικά εισέρχονται όλο και πιο δυτικά στο Αιγαίο και όλο και πιο κοντά στις ακτές των νησιών. Αυτό είναι απόρροια της διαχρονικής έλλειψης αποφασιστικότητας από τις ελληνικές αρχές για την αντιμετώπιση αυτού του σημαντικού προβλήματος, το οποίο προκαλεί μεγάλη επιβάρυνση στις ήδη υπεραλιευμένες και υποβαθμισμένες ελληνικές θάλασσες.

Να αντιδράσει το λιμενικό

Η οργάνωση παραμένει σε επιφυλακή, αφού εκτιμά ότι η παύση είναι προσωρινή και οι τουρκικές μηχανότρατες θα επιχειρήσουν και πάλι να αλιεύσουν στα ελληνικά νερά, κάτι για το οποίο θα πρέπει να υπάρξει άμεση αντίδραση από τις ελληνικές αρχές.

Σοβαρά ερωτηματικά θέτει το «Αρχιπέλαγος» και για το ρόλο των ελληνικών λιμενικών αρχών. Σύμφωνα με πληροφορίες του Ινστιτούτου τα λιμεναρχεία δεν έχουν την εντολή να παρέμβουν δυναμικά για να αντιμετωπίσουν αυτά τα περιστατικά, με αποτέλεσμα να περιορίζονται στη διενέργεια συστάσεων, κάτι που εκμεταλλεύονται οι Τούρκοι ψαράδες εδραιώνοντας την παρουσία τους στις ακτές των ελληνικών νησιών.

Οι ακριτικές νησιωτικές κοινωνίες που βιώνουν τις τελευταίες εβδομάδες την ένταση στο Αιγαίο, τώρα έχουν να αντιμετωπίσουν και την καταλήστευση των αλιευτικών τους πόρων και είναι φυσιολογικό να νιώθουν τεράστια ανασφάλεια και αγανάκτηση.

Βεβαίως όπως τονίζει η οργάνωση  τα θαλάσσια οικοσυστήματα και τα ιχθυαποθέματα στην Ελλάδα δεν απειλούνται μόνο από τα τουρκικά αλιευτικά αλλά κυρίως από πολυάριθμα «εγχώρια» προβλήματα. Παρά τις κατά καιρούς εξαγγελίες επί πολλές δεκαετίες κυριάρχησε η έλλειψη ουσιαστικής διαχείρισης των ιχθυαποθεμάτων και των αλιευτικών δραστηριοτήτων, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα διαθέτει το μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο στην Ε.Ε.
Συνολικό αποτέλεσμα αυτής της ανορθόδοξης ελληνικής αλιευτικής πολιτικής και της παντελούς έλλειψης αλιευτικής διαχείρισης, είναι η συνεχής υποβάθμιση των ιχθυαποθεμάτων, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις εξαντλούνται σε ανησυχητικό επίπεδο. Έτσι τίθεται σε κίνδυνο όχι μόνο η επιβίωση των νησιωτικών κοινωνιών, αλλά και των σπάνιων θαλασσιών ειδών τα οποία, ελλείψει μέτρων προστασίας, τελικά από τύχη έχουν καταφέρει να επιβιώσουν στις ελληνικές θάλασσες έως και σήμερα.

Δυστυχώς αυτή η αλλοπρόσαλλη πολιτική προσέγγιση ή μάλλον απραξία, δεν αποτελεί κάτι καινούργιο αλλά κάτι που το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος παρακολουθεί εδώ και πολλά χρόνια στο Αιγαίο. Δίνει το χώρο στα τουρκικά αλιευτικά να ψαρεύουν παράνομα και καταστροφικά στα ελληνικά νερά, ενώ παράλληλα υποσκάπτει το μέλλον τόσο της αλιείας όσο και των νησιωτών, καθώς οι ψαράδες των νησιών θα πρέπει να εξασφαλίσουν την επιβίωση τους σε αυτά τα διαλυμένα οικοσυστήματα και αλιευτικά πεδία.

Φωτογραφίες: Θοδωρής Τσιμπίδης