Ο κλιματικός νόμος καθορίζει το μέλλον της οικονομίας - Άρθρο του Ηλία Παπαθεοδώρου
Μετά τα αποτελέσματα της Διάσκεψης της Γλασκόβης για την κλιματική κρίση και τον φετινό Ευρωπαϊκό Κλιματικό Νόμο, θα κατατεθεί σύντομα και στην Ελλάδα ο Ελληνικός Κλιματικός Νόμος. Ο νόμος θα βασιστεί στον Ευρωπαϊκό, στη Συμφωνία του Παρισιού του 2016 και στις φετινές αποφάσεις του Ευρωκοινοβουλίου.
Ο νόμος έχει ως στόχο τη νομική δέσμευση της χώρας για τη συγκράτηση της αύξησης της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5°C. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, στον νέο νόμο θα καθορίζονται η ποσοστιαία μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, το έτος-στόχος για την κλιματική ουδετερότητα (δηλαδή την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα) και οι ενδιάμεσοι στόχοι για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας. Επίσης, θα διευκρινίζονται οι επιμέρους στόχοι σε τομείς όπως οι μεταφορές και η ενέργεια, ενώ θα αναφέρεται και σε άλλα σημαντικά θέματα όπως η κλιματική δικαιοσύνη.
Ολα αυτά μπορεί να ακούγονται θεωρητικά, αλλά δεν είναι. Η κλιματική κρίση έχει ήδη επηρεάσει την παγκόσμια οικονομία σε διακρατικό επίπεδο. Οι αυξήσεις στις τιμές βασικών αγαθών και ορυκτών καυσίμων έχουν επιβαρύνει επιπλέον τον προϋπολογισμό εκατομμυρίων νοικοκυριών. Η Ελλάδα ήδη βιώνει τις βαρύτατες επιπτώσεις της ακραίας κλιματικής μεταβολής με αύξηση της έντασης και της συχνότητας φυσικών φαινομένων, όπως οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες, και προβλήματα στη γεωργική παραγωγή. Δυστυχώς, η χώρα μας είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης λόγω της γεωγραφικής θέσης της και της εξάρτησης της παραγωγής ενέργειας και της οικονομίας από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, φυσικό αέριο και πετρέλαιο.
Για την Ελλάδα όμως η κλιματική αλλαγή μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες όχι μόνο στον πρωτογενή τομέα της γεωργίας αλλά και στη «βαριά» της βιομηχανία, τον τουρισμό. Ακόμα και εάν συγκρατηθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη στον 1,5°C, η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει περίπου μισό μέτρο από τα σημερινά επίπεδα. Για μια χώρα που ζει από την ομορφιά των παραλιών της, μια άνοδος μισού μέτρου είναι καταστροφική. Σημαίνει αφανισμό πολλών παραλιών και σοβαρά προβλήματα στα νησιά και στις παραλιακές μας πόλεις.
Η κυβέρνηση σφάλλει οικτρά στον ορισμό των δύο σκληρών δεικτών τού προς διαβούλευση κλιματικού νόμου που ετοίμασε: α) Τον στόχο μείωσης εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και β) το έτος-στόχο για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας. Σφάλλει και στην έλλειψη προγράμματος για την κλιματική δικαιοσύνη. Η Συμφωνία του Παρισιού ορίζει μείωση κατά 55% μέχρι το 2030, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μείωση κατά 60%, ενώ κλιματικοί ερευνητές όπως και το κόμμα των Πρασίνων κατά 65%.
Δυστυχώς η κυβέρνηση, αντί να ακολουθήσει την επιστημονική τεκμηρίωση ή τουλάχιστον το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, προτείνει μείωση 55% αντί για το αναγκαίο 65%. Για το έτος-στόχο θέτει το 2050, αντί του 2045 που έχει βάλει στόχο ακόμα και η Γερμανία, η οικονομία της οποίας βασίζεται στη βιομηχανία. Δυστυχώς, οι παρόντες στόχοι είναι ανεπαρκείς ως προς το μέγεθος του προβλήματος και την επείγουσα ανάγκη για μετατροπή των οικονομιών σε βιώσιμες με στόχο την ευημερία των πολλών και όχι μόνο των λίγων. Εάν οι οικονομίες δεν γίνουν κυκλικές, δεν εστιάσουν στη βιωσιμότητα της διατροφικής αλυσίδας, δεν απεξαρτηθούν από τα ορυκτά καύσιμα, δεν εστιάσουν στην ποιότητα της δημόσιας υγείας και δεν γίνουν κοινωνικά δικαιότερες, είτε θα αντιμετωπίσουν προβλήματα επιβίωσης είτε θα κινδυνεύσουν με κατάρρευση.
Ο προς διαβούλευση νόμος είναι ελλιπής και σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας, κλιματικής δικαιοσύνης, προστασίας του περιβάλλοντος και στόχων για τη βιώσιμη οικονομία.
Η κλιματική κρίση είναι ήδη εδώ και επιβαρύνει δυσανάλογα τους οικονομικά και κοινωνικά αδύναμους. Το κύριο σημείο για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι η πρόληψη, όπως θα έπρεπε να ισχύει για τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες. Ο κλιματικός νόμος πρέπει να γίνει πολύ πιο φιλόδοξος και κοινωνικά δίκαιος εάν θέλουμε να προστατέψουμε την κοινωνία και την οικονομία.
Η μείωση των αερίων του θερμοκηπίου κατά 65% μέχρι το 2030 και η κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2045 θα πρέπει να είναι οι στόχοι οποιουδήποτε κλιματικού νόμου. Τα υπόλοιπα μέτρα να υπηρετήσουν την επίτευξη των στόχων αυτών με κοινωνικά δίκαιο τρόπο.
