H σχέση που η Βασίλισσα Ελισάβετ δεν είχε με την Ελλάδα – και γιατί
Ως αρχηγός κράτους, η Βασίλισσα Ελισάβετ Β‘ ήταν ίσως ο πιο πολυταξιδεμένος μονάρχης στην ιστορία. Είχε επισκεφθεί 116 από τα 193 κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών – πολλά από τα οποία ήταν εκατοντάδες μίλια μακριά από τη χώρα της. Από το μικροσκοπικό νησιωτικό έθνος Τουβαλού στον Ειρηνικό, στη Ρωσία, την Κίνα, τη Χιλή, την Γκάνα, την Αυστραλία και σχεδόν παντού στο ενδιάμεσο.
Γιατί λοιπόν η Βασίλισσα Ελισάβετ δεν επισκέφθηκε επίσημα ποτέ ως βασίλισσα την Ελλάδα, που όχι μόνο βρισκόταν μόλις μία σύντομη πτήση μακριά, αλλά και είχε μια κάποια σχέση εξ αγχιστείας μαζί της, καθώς ήταν η γενέτειρα του συζύγου της, πρίγκιπα Φίλιππου;
Ο πρίγκιπας Φίλιππος είναι ένας «Έλληνας πρίγκιπας», σχολίασε στο BBC ο βασιλικός ιστορικός Hugo Vickers, οπότε πρόκειται για μια «ενδιαφέρουσα» παράλειψη.
Ο λόγος, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η βαριά ιστορία της μοναρχίας στην Ελλάδα, η οποία επηρέασε την άμεση οικογένεια του πρίγκιπα Φιλίππου.
Ο βασιλικός σύζυγος είχε γεννηθεί σε ελληνική και δανική βασιλική οικογένεια το 1921 στο νησί της Κέρκυρας. Μετά τον πόλεμο, ο Φίλιππος εξορίστηκε επειδή ο τότε θείος του, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Α’, αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τον θρόνο. Ο πρίγκιπας ήταν μόλις 18 μηνών.
Για να εξασφαλίσει το μέλλον του, ο πρίγκιπας αποκήρυξε όλους τους ελληνικούς του τίτλους και υιοθέτησε το επίθετο Μάουντμπατεν πριν από το γάμο του με τη βασίλισσα και έτσι έγινε Βρετανός υπήκοος.
Η βασίλισσα Ελισάβετ είχε επισκεφθεί την Ελλάδα ως πριγκίπισσα το 1950 – πήγε εκεί μετά από πρόσκληση του βασιλιά Παύλου, ξαδέλφου του πρίγκιπα Φιλίππου. Αλλά από όταν ανέλαβε τα βασιλικά της καθήκοντα, δεν επέστρεψε ποτέ.
Το 1963 ο τότε Βασιλιάς Παύλος ήρθε επίσης στη Βρετανία για μια κρατική επίσκεψη, αλλά λίγο αργότερα πέθανε. Ο διάδοχός του, βασιλιάς Κωνσταντίνος – πρώτος ξάδερφος του πρίγκιπα Φιλίππου – εξέπεσε του αξιώματός του όταν η μοναρχία καταργήθηκε το 1973.
Όλα αυτά «έχουν δυσκολέψει τα πράγματα», εξήγησε ο Vickers στο BBC.
Ο πρίγκιπας Φίλιππος πήγε στην Αθήνα για να επισκεφτεί τη μητέρα του πριν μετακομίσει στο Λονδίνο τη δεκαετία του 1960 – αλλά ταξίδευε μόνος του, είπε ο Vickers.
Ίσως όμως αυτός να μην ήταν ο μόνος λόγος, καθώς υπήρξαν και κάποιες σκοτεινές πτυχές της μακρόχρονης παραμονής στο θρόνο της βασίλισσας Ελισάβετ, που αφορούσαν τον Ελληνισμό.
Όταν η Ελισάβετ ένιπτε τας χείρας της μπροστά στους απαγχονισμούς των Κυπρίων αγωνιστών
Το ακανθώδες ζήτημα της μη απονομή χάριτος κατά τη δεκαετία του 1950 από τη νεαρή τότε βασίλισσα στους Κύπριους αγωνιστές Μιχαήλ Καραολή, Ανδρέα Δημητρίου, Ευαγόρα Παλληκαρίδη και 6 ακόμα ανδρών, που απαγχονίστηκαν τελικά στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας από τις βρετανικές δυνάμεις της Κύπρου, δημιουργεί ακόμα μεγάλο θυμό απέναντί της σε Ελλάδα και Κύπρο.
Εξάλλου ας μην ξεχνάμε την εχθρική υποδοχή που της επεφύλασσαν οι κάτοικοι στην Κύπρο, κατά την επίσκεψή της εκεί το 1993.
Οι Ελληνοκύπριοι διαδηλωτές κατηγόρησαν τη βασίλισσα για τον θάνατο εννέα αγωνιστών που εκτελέστηκαν κατά τη διάρκεια του αντιαποικιακού αγώνα της ΕΟΚΑ τη δεκαετία του 1950.
Τα αρχεία έδειξαν, ωστόσο, ότι η βασίλισσα δεν υπέγραψε καμία εντολή θανάτου των απαγχονισθέντων, ούτε και τους αρνήθηκε την αναστολή της θανατικής καταδίκης. Η εξουσία για τη χορήγηση χάρης ή αναστολής στις αποικίες είχαν ανατεθεί στους κατά τόπους Κυβερνήτες και όχι στη Βασίλισσα.
Οι δικηγόροι του Ευαγόρα Παλληκαρίδη, Φοίβος Κληρίδης και Λέλλος Δημητριάδης, είχαν στείλει πάντως τηλεγράφημα προς την Βασίλισσα, το οποίο φέρει σφραγίδα παραλαβής από το Παλάτι 13.3.1957 στο οποίο έλεγαν:
«Εκ μέρους του Ευαγόρα Παλληκαρίδη και του πατέρα του, o οποίος για χρόνια υπηρέτησε πιστά ως αστυνομικός και της μητέρας του, κάνουμε τελευταία έκκληση στην Μεγαλειότητά σας να μην απαγχονιστεί στις Κεντρικές Φυλακές στις 14.3.1957. Ήταν ένοχος μόνο για κατοχή όπλου δίχως σφαίρες και παραδόθηκε δίχως αντίσταση, παρακαλούμε την Μεγαλειότητά σας να εισηγηθείτε έλεος (mercy) ».
Ωστόσο δεν έλαβαν καμία απάντηση, και, καθώς δεν είχαν ασκήσει παράλληλα και έφεση, η εκτέλεση προχώρησε κανονικά επ’ονόματι της κυβέρνησης της Αυτού Μεγαλειότητος.
Με πληροφορίες από: BBC, Cyprus Mail, Φιλελεύθερος, Χαράλαμπος Αλεξάνδρου («Οι απαγχονισμοί των αγωνιστών της ΕΟΚΑ», Πανεπιστήμιο Κύπρου)
