Ανακαλύφθηκε πρωτοπλανήτης με μάζα 9 φορές μεγαλύτερη του Δία

Η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) ανακοίνωσε ότι το διαστημικό τηλεσκόπιο «Χαμπλ» (Hubble) και το επίγειο τηλεσκόπιο Σουμπαρού (Subaru) στη Χαβάη φωτογράφησαν έναν αέριο γίγαντα πρωτοπλανήτη, με μάζα εννιά φορές μεγαλύτερη του Δία. Είναι ο νεαρότερος πρωτοπλανήτης που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα.

Πρόκειται για ένα τεράστιο πλανητικό «μωρό» που βρίσκεται ακόμη στη «μήτρα», κοντά στο νεαρό άστρο AB Aurigae, το οποίο έχει 2,5 φορές μεγαλύτερη μάζα από τον Ήλιο, είναι 60 φωτεινότερο και έχει ηλικία μόνο δύο εκατομμυρίων ετών, έναντι περίπου 4,6 δισεκατομμυρίων ετών του δικού μας ηλιακού συστήματος. Ο εξωπλανήτης και το άστρο του βρίσκονται στον αστερισμό του Ηνίοχου, σε απόσταση περίπου 508 ετών φωτός από τη Γη.

Περισσότεροι από 5.000 εξωπλανήτες έχουν επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα και, σύμφωνα με τη NASA, ο AB Aur b είναι από τους μεγαλύτερους που έχουν βρεθεί. Το μέγεθός του είναι τέτοιο που θα μπορούσε να θεωρηθεί όχι πλανήτης αλλά καφέ νάνος, μια ενδιάμεση κατηγορία μεταξύ κανονικού άστρου και πλανήτη.

Πλανήτες σε διαδικασία σχηματισμού, δηλαδή πρωτοπλανήτες, είχαν έως τώρα παρατηρηθεί μόνο γύρω από άλλο ένα άστρο. Σχεδόν όλοι οι γνωστοί εξωπλανήτες κινούνται εντός απόστασης από το άστρο τους ανάλογης της απόστασης Ήλιου-Ποσειδώνα. Όμως ο AB Aur b κινείται σε τροχιά τριπλάσια σε σχέση με τον Ποσειδώνα και 93 μεγαλύτερη από την απόσταση Γης-Ήλιου, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς.

Ο εμβρυικός πλανήτης φαίνεται να αναπτύσσεται με τρόπο διαφορετικό από αυτόν που προβλέπει η επικρατούσα έως τώρα θεωρία για το πώς δημιουργούνται οι αέριοι γίγαντες όπως ο Δίας. Ο εν λόγω εξω-πρωτοπλανήτης με την ονομασία AB Aur b, σχηματίζεται σταδιακά μέσω μιας ασταθούς, έντονης και βίαιης διαδικασίας και όχι μέσω σταδιακής συσσώρευσης υλικών, σύμφωνα με τους ερευνητές που έκαναν τη σχετική ανακοίνωση στο περιοδικό αστρονομίας «Nature Astronomy».

Ο υπό δημιουργία πλανήτης, που βρίσκεται μέσα σε έναν τεράστιο «μητρικό» πρωτοπλανητικό δίσκο σκόνης και αερίων, οδηγεί τους επιστήμονες στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν περισσότεροι από ένας τρόποι για τη δημιουργία πλανητών τύπου Δία. «Η φύση είναι έξυπνη και μπορεί να παράγει πλανήτες με αρκετούς διαφορετικούς τρόπους», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής, αστροφυσικός Θέιν Κάρι του ερευνητικού κέντρου Ames της NASA και του τηλεσκοπίου Σουμπαρού στη Χαβάη.

Η κυρίαρχη θεωρία δημιουργίας αέριων πλανητών είναι αυτή «από τα κάτω προς τα πάνω" μέσω της βαθμιαίας προσαύξησης του αρχικού μικρού πετρώδους πλανητικού πυρήνα με την προσθήκη και συγκόλληση ολοένα περισσότερων υλικών και αερίων του δίσκου-μήτρας. Αντίθετη είναι η διαδικασία «από τα πάνω προς τα κάτω», κατά την οποία ο αρχικός μεγάλος δίσκος γύρω από το μητρικό άστρο ψύχεται και η βαρύτητα οδηγεί σε διάσπασή του σε ένα ή περισσότερα πρωτοπλανητικά κομμάτια -κάτι που φαίνεται να έχει συμβεί και με τον AB Aur b.

«Η νέα ανακάλυψη συνιστά ισχυρή ένδειξη ότι μερικοί αέριοι γίγαντες πλανήτες μπορούν να σχηματιστούν μέσω του μηχανισμου της αστάθειας δίσκου», δήλωσε ο Άλαν Μπος του Ινστιτούτου Επιστημών Κάρνεγκι της Ουάσινγκτον.

ΑΠΕ ΜΠΕ