Η Ούρσουλα στην Άγκυρα: Ούτε καρότο, ούτε μαστίγιο - Ρεπορτάζ του Κώστα Αργυρού

Η ΕΕ πελαγοδρομεί απέναντι στην Τουρκία και το μόνο που μοιάζει να την απασχολεί είναι η ικανοποίηση των αιτημάτων Ερντογάν με αντάλλαγμα το φρενάρισμα των μεταναστευτικών ροών.

Του Κώστα Αργυρού

Ο Σαρλ Μισέλ και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που θα ταξιδέψουν σήμερα (Τρίτη) προς την Αγκυρα, δεν χρειάζεται να ανησυχούν για κάποια έξτρα χρέωση λόγω υπέρβαρων αποσκευών. Το «καρότο και μαστίγιο» που υποτίθεται θα μεταφέρουν στις βαλίτσες τους οι πρόεδροι του Συμβουλίου και της Κομισιόν έχουν ως γνωστόν μικρό βάρος. Δυστυχώς όπως όλα δείχνουν και μικρό πολιτικό βάρος.

Για μια ακόμα φορά οι πληροφορίες λένε ότι θα επικεντρωθούν στην «θετική εξέλιξη» των σχέσεων με την Τουρκία, μια φράση που αρχίζει να αποκτά μάλλον μυθικό χαρακτήρα, με την έννοια ότι δεν έχει καμιά σχέση με την πραγματικότητα.

Για κακή τους τύχη η επίσκεψη θα γίνει λίγες ώρες μετά τις συλλήψεις απόστρατων του τουρικού Ναυτικού, στο πλαίσιο μιας νέας θεωρίας συνωμοσίας του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος πλέον βλέπει σχεδιασμούς πραξικοπήματος από οποινδήποτε τολμήσει να σχολιάσει κάποια δήλωσή του. Οσο για τα υπονοούμενά του για αμφισβήτηση της Συνθήκης του Μοντρέ, που ρυθμίζει την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στα Στενά του Βοσπόρου και τα Δαρδανέλια, κανονικά θα έπρεπε να έχουν σημάνει συναγερμό στις Βρυξέλλες και όχι αδιάφορα σφυρίγματα.

Οι θεσμικοί εκπρόσωποι της ΕΕ και οι καθοδηγητές τους δε μπορεί να μην έχουν συνειδητοποιήσει μια πραγματικότητα. Ο Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται να έχει συσχετίσει την πολιτική του επιβίωση με την αστάθεια. Τόσο στο εξωτερικό, όπου θεωρεί ότι οποιαδήποτε ανωμαλία, διαμάχη, σύγκρουση στην ευρύτερη περιοχή του επιτρέπει να αναμιγνύεται άλλοτε ως αναβαθμισμένος μεσολαβητής, άλλοτε ακόμα και ως πολεμικός σύμμαχος κάποιας από τις δύο πλευρές. Το έχει αποδείξει αυτό στο Ιράκ, στη Συρία, στη Λιβύη, στο Ναγκόρνο Καραμπάχ παντού. Αλλά την ίδια αστάθεια φαίνεται να προσπαθεί να «προκαλεί» και στο εσωτερικό, κάθε φορά που προσπαθεί να αποστρέψει το βλέμμα από τα προβλήματα που ο ίδιος έχει δημιουργήσει, είτε με την αφελή του στάση στο μέτωπο της πανδημίας, είτε με τις αλχημείες του ως μαθητευόμενος οικονομολόγος.

Μήπως λοιπόν το μαστίγιο των Ευρωπαίων είναι μια ξεκάθαρη προειδοποίηση κυρώσεων  επειδή δε μπορεί να συνεχίζει να προκαλεί ή έστω να υποδαυλίζει συγκρούσεις εντός και εκτός συνόρων, να ανακαλύπτει παντού εχθρούς και να εκτοξεύει απειλές ότι θα τους εξαφανίσει. Προφανώς και όχι. Οπως και το περιβόητο «καρότο» δεν είναι η προοπτική μιας πραγματικής και λειτουργικής εταιρικής σχέσης με μια εξουσία, που συμπεριφέρεται αλλοπρόσαλα και απρόβλεπτα σε κάθε ευκαιρία. Η προοπτική ένταξης έτσι κι αλλιώς είναι κάτι που και οι δύο πλευρές έχουν καταχωνιάσει στο τελευταίο συρτάρι τους, θεωρώντας το ουτοπικό.

Το μόνο που απομένει είναι να ικανοποιηθούν οι οικονομικές απαιτήσεις του Τούρκου προέδρου, για να συνεχίσει να κρατά κλειστά τα σύνορα και να μην πλημμυρίσει την Ευρώπη με πρόσφυγες. Οχι ότι αυτό είναι αδιάφορο, ειδικά για την Ελλάδα. Αλλά θετική εξέλιξη δεν το λες. Ούτε καν εξέλιξη, αφού η ευρωπαϊκή πολιτική παραμένει εγκλωβισμένη σε αυτό το πλαίσιο ήδη από το 2015-16.