H εστίαση πονοκέφαλος για όλη την Ευρώπη - Ρεπορτάζ του Κώστα Αργυρού
Αυτή τη στιγμή εστιατόρια, καφέ και μπαρ παραμένουν κλειστά σε 18 από τις 27 χώρες της ΕΕ ενώ και στις υπόλοιπες λειτουργούν με περιορισμούς. Μια κατάσταση που επηρεάζει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων.
Την περασμένη εβδομάδα στη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης για την αντιμετώπιση της πανδημίας στην ΕΕ, οι περισσότεροι ηγέτες μίλησαν μάλλον για αυστηροποίηση, παρά για χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων, τουλάχιστον για μερικές ακόμα εβδομάδες, φοβούμενοι και τις επιπτώσεις των μεταλλάξεων του κορωνοϊού. Ουσιαστικά κανείς δεν φάνηκε να υπολογίζει σε γρήγορο άνοιγμα του χώρου της εστίασης. Για τους επαγγελματίες του κλάδου η κατάσταση παραμένει εφιαλτική. Σε πολλές χώρες οι οργανώσεις τους ζητούν τουλάχιστον έναν οδικό χάρτη για το πότε θα πρέπει να υπολογίζουν σε μια έστω μερική λειτουργία των επιχειρήσεων τους. Κάποιοι θεωρούν άδικη την αντιμετώπιση τους, από τη στιγμή που αρκετοί επιστήμονες έχουν καταδείξει ως μεγαλύτερες εστίες μόλυνσης τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και τους χώρους εργασίας.
«Ζητάμε βοήθεια για να ανοίξουμε και πάλι και όχι ενισχύσεις για να μείνουμε κλειστοί» δήλωνε στο τέλος της περασμένης εβδομάδας σε μεγάλο ευρωπαϊκό ιστότοπο ο Σίμον Σπιλάνε, για λογαριασμό της Ενωσης Ευρωπαίων Ζυθοποιών. Αρκετές ενώσεις έχουν προτείνει το άνοιγμα με πρόσθετα μέτρα προστασίας, επισημαίνοντας μάλιστα ότι ακόμα και σε χώρες με σχετικά «γενναιόδωρα» προγράμματα ενίσχυσης οι εκταμιεύσεις αργούν και συχνά καλύπτουν μόνο ένα μέρος των πάγιων και σταθερών εξόδων.
Η σκέψη είναι ότι τα νέα μέτρα ασφαλείας για τους επισκέπτες θα είναι απαραίτητα έτσι κι αλλιώς, είτε με το πέρασμα σε μια νέα φάση ύφεσης της πανδημίας, είτε μακροπρόθεσμα για το ενδεχόμενο αντιμετώπισης ανάλογων καταστάσεων και στο μέλλον.
Ο Επίτροπος της ΕΕ για την Εργασία και τα Κοινωνικά Δικαιώματα Νίκολας Σμιτ δήλωνε πρόσφατα ότι ο χώρος της εστίασης θα πρέπει να βρεθεί στο επίκεντρο του μελλοντικού Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο ακόμα δεν έχει ξεπεράσει όλες τις γραφειοκρατικές και πολιτικές συμπληγάδες.
«Τα εθνικά σχέδια θα πρέπει να επικεντρώνονται σε μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που θα έχουν έναν διαρκή αντίκτυπο. Η τοποθέτηση των τομέων εστίασης και τουρισμού στο επίκεντρο των εθνικών σχεδίων αποκατάστασης και ανθεκτικότητας θα είναι επομένως απαραίτητη, και ενθαρρύνουμε τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν αυτούς τους τομείς κατά προτεραιότητα στο σχεδιασμό, την εφαρμογή και την παρακολούθηση των σχεδίων τους» επεσήμανε ο επίτροπος, χωρίς πάντως να διαφωτίσει περισσότερο για το πώς εννοούνται ακριβώς όλα αυτά. Απλώς παραδέχτηκε ότι όλοι έχουμε νοσταλγήσει να επισκεφτούμε και πάλι το αγαπημένο μας εστιατόριο και να απολαύσουμε ένα καλό πιάτο και ένα ποτήρι κρασί με μια καλή παρέα. Αλλά βεβαίως αυτά μοιάζουν περισσότερο με εκθέσεις ιδεών ρομαντικών εφήβων, παρά με συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς και πότε θα μπορέσει ο κλάδος να σταθεί και πάλι στα πόδια του. Και σε κάποιες χώρες, όπως για παράδειγμα η Τσεχία υπάρχουν διαμαρτυρίες επειδή τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης ξέχασαν να κάνουν ξεχωριστή αναφορά στον τομέα.
Κριτική για την ασάφεια των σχεδίων της Επιτροπής σχετικά με την αποκατάσταση του τραυματισμένου αυτού κλάδου έχει ακουστεί και από διαφορετικές ομάδες μέσα στο ευρωκοινοβούλιο. Αλλωστε, αν κάποιοι μπορούν να εκτιμήσουν την αξία ενός καλού φαγητού σε ένα όμορφο περιβάλλον, αυτοί είναι οι μονίμως «ξενιτεμένοι» ευρωοβουλευτές.
Πάντως μια... περιήγηση στην Ευρώπη δείχνει ότι αυτή τη στιγμή σχεδόν καμιά κυβέρνηση δεν σχεδιάζει και πάλι το άνοιγμα των καταστημάτων αυτών και καμιά δεν έχει παρουσιάσει συγκεκριμένα μέτρα για πρόσθετη προστασία. Σποραδικά έχουν ακουστεί ιδέες για το αν θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν κάποια πιστοποιητικά εμβολιασμού, αλλά η άγνοια πολλών παραμέτρων για το ζήτημα ακύρωσε τέτοιες ιδέες εν τη γενέσει τους. Στη Γαλλία η κυβέρνηση υπόσχεται ότι το άνοιγμα θα γίνει σε πλήρη συνεννόηση με τις Ενώσεις των Εστιατόρων, αλλά δε λέει πότε. Σε κάποιες χώρες όπως η Ολλανδία οι καταστηματάρχες δηλώνουν πρόθυμοι να εφαρμόσουν νέες καινοτόμες ιδέες για περισσότερη ασφάλεια. Αλλού όπως στην Αυστρία ο όρος «ψηφιοποίηση» αντιμετωπίζεται με επιφυλάξεις. Υπάρχουν επίσης φόβοι για μαζικά λουκέτα για παράδειγμα από ενώσεις εστιατόρων στο Βέλγιο ή στην Ισπανία, που πολλοί εκτιμούν ότι θα επεκταθεί το φαινόμενο των μεγάλων αλυσίδων εστιατορίων οδηγώντας σε υπερσυγκέντρωση του χώρου. Από την άλλη πάλι κάποιες τέτοιες αλυσίδες κήρυξαν ήδη πτώχευση και μάλιστα σε μεγάλες αγορές, όπως η γερμανική. Στην Πορτογαλία προς το παρόν ασχολούνται αποκλειστικά με το πώς θα βελτιώσουν και θα επεκτείνουν τις υπηρεσίες take away.
Στην ουσία κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς επιφυλάσσει το μέλλον. Οι περισσότεροι προσδοκούν στην επιτυχία του εμβολίου, αλλά και στην έλευση της άνοιξης, όταν και οι καιρικές συνθήκες θα επιτρέψουν όπως ελπίζεται τουλάχιστον το σέρβις σε ανοικτούς χώρους. Μέχρι τότε εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη, που εξαρτώνται οικονομικά από τέτοιου είδους επιχειρήσεις θα συνεχίζουν να ζουν είτε με κάποια βοηθήματα, είτε εντελώς αβοήθητοι, ειδικά αν μιλάμε για κάποιους που δούλευαν εποχικά, περιστασιακά και συχνά αδήλωτα. Και οι προβλέψεις για επιστροφή του κλάδου στα πρό covid-19 επίπεδα φαίνεται να μην ανήκουν στη... δικαιοδοσία του 2021. Και φυσικά είναι άγνωστο τι θα συμβεί μεσοπρόθεσμα με τις θέσεις εργασίας. Στην Ισπανία ήδη μιλούν για μόνιμη απώλεια περίου 400.000 θέσεων και σημαντική συρρίκνωση του χώρου που ήταν υπεύθυνος για πάνω από το 6% του ΑΕΠ της χώρας.
