Η «υδρογόνωση» της γερμανικής οικονομίας - Ρεπορτάζ Κώστας Αργυρός

Η κυβέρνηση του Βερολίνου θέτει ως στόχο να γίνει «παγκόσμια πρωταθλήτρια» της οικονομίας του υγρογόνου μέσα στα επόμενα είκοσι χρόνια, με ότι αυτό συνεπάγεται για την Ευρώπη στο σύνολό της.

Την περασμένη Τετάρτη ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, Πέτερ Αλτμάιερ, ο θεωρούμενος και πιο έμπιστος άνθρωπος της κυρίας Μέρκελ στο κυβερνητικό σχήμα παρουσίασε την αποκαλούμενη «Εθνική Στρατηγική για το Υδρογόνο». Ο γερμανικός Τύπος δεν έδειξε πάντως, περιέργως, την προσοχή που θα αντιστοιχούσε στο μέγεθος της φιλοδοξίας αυτού του προγράμματος. Η κυβέρνηση προτίθεται να επενδύσει 9 δισ. ευρώ στον τομέα, με στόχο να επιτύχει την παραγωγή 5 Gigawatt έως το 2030 και τουλάχιστον 10 Gigawatt έως το 2040 και να καταστεί έτσι «παγκόσμια πρωταθλήτρια» του τομέα. Αυτή τη στιγμή τα πρωτεία στον τομέα παγκοσμίως κρατά σταθερά η Ιαπωνία.

Το γεγονός ότι η πρόθεση αυτή ανακοινώθηκε λίγο πριν την ανάληψη της προεδρίας της ΕΕ από το Βερολίνο, την 1η Ιουλίου 2020, προδιαθέτει και για τις επιπτώσεις, που θα μπορούσε να έχει αυτή η «ιστορική στροφή» συνολικά για την ενεργειακή πολιτική της Ευρώπης. Μάλιστα την ίδια ημέρα, αν και με
καθυστέρηση περίπου 6 μηνών, το Βερολίνο απέστειλε προς τις Βρυξέλλες το δικό του «Ενεργειακό και Κλιματικό Σχέδιο», κάτι που έχουν υποχρέωση να πράξουν όλες οι χώρες μέλη. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι στο κείμενο αναφέρεται ξεκάθαρα ότι η Γερμανία δεν θα μπορέσει να καλύψει μόνη της τις ανάγκες για αυτό το νέο «καύσιμο» και θα χρειαστεί να συνάψει συνεργασίες με χώρες όπου η παραγωγή υδρογόνου θεωρείται πιο εύκολη και οικονομική.

Πόσο «πράσινη» είναι η παραγωγή H2

Πολλά έχουν γραφτεί για την τεχνολογία του υδρογόνου τα τελευταία χρόνια. Θεωρείται πολλά υποσχόμενη μεν, αλλά ακόμα σχετικά ανώριμη και αυτός ήταν και ο λόγος, που οι διαβουλεύσεις εντός της κυβέρνησης κράτησαν περισσότερο από ότι αρχικά προβλεπόταν, αφού η ιδέα έχει οπαδούς, αλλά και πολέμιους. Το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ο τρόπος παραγωγής του υδρογόνου μέσω ηλεκτρόλυσης. Αν αυτό γίνεται με «πράσινο τρόπο» με τη χρήση δηλαδή εναλλακτικών πηγών ενέργειας, που δεν παράγουν αέριους ρύπους τότε έχει κάποιο νόημα για την επίτευξη των κλιματικών στόχων, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί. Αν γίνεται όμως με συμβατικό τρόπο, με τη χρήση δηλαδή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, τότε το οικολογικό αποτύπωμα είναι σημαντικό και δε μπορεί φυσικά να γίνεται λόγος για «καθαρή ενέργεια». Αυτό ήταν και το σημείο στο οποίο στάθηκε το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης (με βάση τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις και όχι τις προηγούμενες εκλογές) δηλαδή οι Πράσινοι.

Στο σχέδιο προβλέπεται για παράδειγμα η ίδρυση «θαλάσσιων πάρκων», όπου θα συγκεντρώνεται η ενέργεια από ανεμογγενήτριες και θα γίνεται η ηλεκτρόλυση πάνω σε πλατφόρμες, που θα θυμίζουν ως ένα βαθμό τις αντίχοιχες πετρελαϊκές. Το σχέδιο προς το παρόν υπάρχει μόνο σε «μακέτα».

Η «πράσινη μέθοδος» θα είναι και το κλειδί για να μπορέσει η στρατηγική αυτή να αποδειχτεί πραγματικά ουδέτερη προς τον άνθρακα και πραγματικά καινοτόμα, όπως υποστήριξε ο κύριος Αλτμάιερ και άλλα μέλη της κυβέρνησης, που πήραν μέρος στη σχετική παρουσίαση.

Πάντως για τον υπουργό Οικονομίας το πεδίο αυτό είναι, όπως όλα δείχνουν, εκείνο στο οποίο η Γερμανία θα μπορέσει να διατηρήσει την βιομηχανική και τεχνολογική της πρωτοκαθεδρία και υπεροχή. Οι αντιδράσεις μεγάλων εταιριών του τομέα της ενέργειας αλλά και ισχυρών βιομηχανιών ήταν θετικές. Αυτό που ικανοποίησε περισσότερο ήταν η απόφαση για ενίσχυση του τομέα με 9 δισ. ευρώ με κρατικό χρήμα, κάτι που φυσικά κάνει πιο ελκυστικές τις σκέψεις για τις σχετικές αναπροσαρμογές στις τεχνολογίες παραγωγής τους. Σημαντική θεωρούν πολλοί ότι θα μπορούσε να είναι η χρήση του Η2 και στις θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές.

Ερευνα για νέες μεθόδους

Εντυπωσιακά θετική ήταν και η αντίδραση του εκπροσώπου του προεδρείου της εταιρίας φυσικού αερίου, που έφτασε μάλιστα να συγκρίνει την υιοθέτηση της «οικονομίας του υδρογόνου» από την Ευρώπη με την ίδρυση της «Ενωσης Χάλυβα και Ανθρακα» την γέννηση δηλαδή στην ουσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης πριν από επτά δεκαετίες. Φρόντισε πάντως να προειδοποιήσει ότι η παραγωγή με την κλασσική μέθοδο της ηλεκτρόλυσης, δεν θα αρκέσει για να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες της Γερμανίας και γι αυτό το λόγο θα πρέπει να ενισχυθεί η έρευνα για άλλες μεθόδους με την αξιοποίηση για παράδειγμα και του φυσικού αερίου.

Σε κάθε περίπτωση το σχετικό κείμενο στρατηγικής του Βερολίνου, με τις 28 σελίδες του αποτελεί την απαρχή για μια νέα συζήτηση σχετικά με τις ανάγκες της Ευρώπης σε ενέργεια και τον προσανατολισμό, που θα πρέπει να λάβει η σχετική αναζήτηση. Το αν θα δικαιωθούν αυτοί που είχαν χαρακτηρίσει τον 21ο ως «αιώνα της οικονομίας του υδρογόνου» είναι κάτι που θα μπορεί να απαντηθεί μετά από μερικές δεκαετίες από τις επόμενες γενιές.