Πυρκαγιές, καθυστερήσεις στο Εθνικό Κτηματολόγιο, διαφθορά και η υγεία στις δυσπρόσιτες περιοχές, στο "μικροσκόπιο" του Ελεγκτικού Συνεδρίου
Το επέκεινα των δασικών πυρκαγιών, οι παθογένειες που δημιουργούν καθυστερήσεις στο Κτηματολόγιο, η διαφθορά στους τομείς δημόσιας δράσης και οι υπηρεσίες υγείας στις δυσπρόσιτες περιοχές της χώρας, είναι μερικοί από τους τομείς στους οποίους θα επικεντρωθεί το Ελεγκτικό Συνέδριο το 2024.
Νωρίτερα σήμερα, τα μέλη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής ενημερώθηκαν από την πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου Σωτηρία Ντούνη για το ετήσιο πρόγραμμα ελέγχων που έχει προετοιμαστεί. Η ενημέρωση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, έγινε στο πλαίσιο της πρόνοιας του νόμου 4820/21 και του Κανονισμού της Βουλής που ορίζει ότι η Βουλή μπορεί να προτείνει να δοθεί προτεραιότητα σε ορισμένους από τους ελέγχους που έχουν προγραμματισθεί. Μπορεί ακόμη να εκφράσει ενδιαφέρον για τη διενέργεια και άλλων ελέγχων, πέραν των προγραμματισμένων, έως τριών κατ' έτος, ιδίως με αντικείμενο αδυναμίες στα συστήματα δημόσιας διαχείρισης.
Σε σχέση με τους θεματικούς ελέγχους που έχουν προγραμματιστεί για το 2024, η Σωτηρία Ντούνη ενημέρωσε την επιτροπή της Βουλής ότι έχουν προγραμματιστεί έλεγχοι:
-για τις ενέργειες που ακολουθούν μετά τις δασικές πυρκαγιές προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις τους (αντιδιαβρωτική προστασία του εδάφους, η αντιπλημμυρική θωράκιση της πληγείσας περιοχής, αποκατάσταση του οικοσυστήματος, τεχνητές αναδασώσεις κλπ).
-για τις συστηματικές παθογένειες που θέτουν σε εκκρεμότητα το Εθνικό Κτηματολόγιο, αν και αυτό έχει ξεκινήσει εδώ και τριάντα χρόνια. Ο έλεγχος θα κινηθεί σε δύο επίπεδα: αν πληρούνται τα προαπαιτούμενα για την εκπόνηση του Κτηματολογίου (δασικοί χάρτες, οριοθέτηση αιγιαλών κλπ) και αν οι συμβάσεις με τους αναδόχους προχωρούν όπως πρέπει. Έλεγχοι θα γίνουν και εκεί που το Κτηματολόγιο έχει συσταθεί και έχει αρχίσει να λειτουργεί προκειμένου να διαπιστωθεί αν είναι προσήκουσα η τήρηση και ενημέρωση των κλιματολογικών στοιχείων, αν είναι έγκαιρη η διεκπεραίωση των σχετικών αιτήσεων και αν υπάρχει ταχύτατη εξυπηρέτηση των ενδιαφερομένων πολιτών.
-για τη διαφθορά στους τομείς της δημόσιας δράσης. Όπως ανέφερε η πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο κανόνας είναι ότι «το οικείο ρυθμιστικό πλαίσιο πρέπει να διασφαλίζει την εν τοις πράγμασι παροχή των υπηρεσιών που αποτελούν το κύριο αντικείμενο κάθε δημόσιου φορέα και την άσκηση από το φυσικό πρόσωπο της αρμοδιότητάς του υπό όρους διαφάνειας και ακεραιότητας». Το Ελεγκτικό Συνέδριο στον έλεγχο αυτό προσανατολίζεται να αξιολογήσει «αν και σε ποιο βαθμό, τα μέτρα και οι πρακτικές του έχουν υιοθετηθεί, συμπεριλαμβανομένου και του ελέγχου της περιουσιακής κατάστασης. Επίσης, αν τα υφιστάμενα μέτρα παρέχουν επαρκή εχέγγυα ακεραιότητας των φυσικών προσώπων στην άσκηση δημόσιας εξουσίας κι αν αυτά μπορεί να λειτουργήσουν αποτελεσματικά για την αποτροπή των φαινομένων διαφθοράς».
-για την άμεση και ταχεία παροχή υπηρεσιών υγείας σε δυσπρόσιτες γεωγραφικά περιοχές, ιδίως σε σχέση με την εξωνοσοκομειακή υπηρεσία Πρωτοβάθμιας Φροντίδας και την ελαχιστοποίηση του χρόνου ανταπόκρισης του Συστήματος σε επείγουσες ανάγκες. Το Ελεγκτικό Συνέδριο θα διερευνήσει αν η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας περιλαμβάνει υπηρεσίες πρόληψης, αντιμετώπισης και θεραπείας κι αν στις περιπτώσεις επειγόντων περιστατικών υφίστανται μηχανισμοί οργάνωσης και λειτουργίας για την παροχή επείγουσας ιατρικής βοήθειας.
-για την ολοκλήρωση των δημόσιων έργων. Το Ελεγκτικό Συνέδριο θα ελέγξει αν λαμβάνονται τα αναγκαία μέτρα ώστε μετά την ολοκλήρωση του ένα δημόσιο έργο να έχει τον μεγαλύτερο δυνατό χρόνο ζωής, με την απαιτούμενη συντήρηση.
-για τα κληροδοτήματα των ΑΕΙ και την αξιοποίησή τους. «Είναι γνωστό ότι όλα τα ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα διαθέτουν πάρα πολλά κληροδοτήματα και το ζήτημα που γεννάται είναι κατά πόσον αυτά αξιοποιούνται προσηκόντως και αποφέρουν τις κατάλληλες προσόδους, και επιπλέον, εάν αυτά τα έσοδα χρησιμοποιούνται όπως πρέπει», όπως ανέφερε η πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Παράλληλα το Τμήμα Γνωμοδοτήσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου θα προχωρήσει στην επισκόπηση του νομοθετικού πλαισίου και της χρηματοδότησης των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO στην Ελλάδα. «Όλοι γνωρίζουμε ότι 19 μνημεία έχουν χαρακτηρισθεί ως "μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO" και δύο είναι σε κατάσταση να χαρακτηριστούν. Το θέμα που εδώ μας απασχολεί είναι αν υπάρχει νομικό πλαίσιο και αν υπάρχουν οι πόροι, ώστε αυτά να συντηρηθούν και να μην εκπέσουν από την κατάσταση, στην οποία ήταν, όταν τα κτίρια αυτά χαρακτηρίστηκαν ως τέτοια», είπε η κ. Ντούνη. Το Τμήμα Γνωμοδοτήσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου θα προβεί σε επισκόπηση του κανονιστικού πλαισίου των μέτρων που έχουν ληφθεί για την εξοικονόμηση ενέργειας από τους ιδιώτες, αλλά και τους δημόσιους φορείς, καθώς και οι χρηματοδοτήσεις που έχουν τεθεί για τα μέτρα αυτά. Υπό μελέτη είναι το θέμα της κάλυψης των αναγκών των δημοσίων υπηρεσιών σε προσωπικό, δηλαδή «αν θα πρέπει οι δημόσιες υπηρεσίες να στελεχώνονται με δημοσίους υπαλλήλους, με διορισμό ή πρόσληψη προσωπικού ή με ανάθεση συγκεκριμένων υπηρεσιών σε τρίτους φορείς ή περαιτέρω να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός της κινητικότητας ή των μονιμοποιήσεων του προσωπικού». Επισκόπηση θα γίνει και επί των προγραμμάτων επιδόσεων, «αν πράγματι έχουν τεθεί σε λειτουργία και σε ποιο στάδιο είναι προκειμένου να τεθούν».
Στο πλαίσιο της επιτήρησης των «δημόσιων υπόλογων» και της παρακολούθησης των δημοσίων εσόδων, το δεύτερο τμήμα ελέγχων έχει προτείνει να διερευνηθεί η συμβολή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, κατά την πρόβλεψη των φορολογικών εσόδων και την επάρκεια του λογιστικού συστήματος των φορολογικών εσόδων. Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται και τι κάνει η ΑΑΔΕ με το σύστημα επιστροφών ΦΠΑ. Το ίδιο Τμήμα θα ερευνήσει και τις δικλείδες του συστήματος των εκ των υστέρων ελέγχων των τελωνείων, τις πιστώσεις υπό κατανομή, το σύστημα εσωτερικού ελέγχου που υπάρχει στα υπουργεία και τέλος τη μισθοδοσία του προσωπικού των υπουργείων.
Πέραν των υποχρεωτικών και προσυμβατικών ελέγχων που κάθε χρόνο διενεργεί το Ελεγκτικό Συνέδριο, το 2024 θα διενεργηθεί και ο υποχρεωτικός έλεγχος επί του απολογισμού και ισολογισμού των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης κι άλλων νομικών προσώπων. Είναι έλεγχος ο οποίος διεξάγεται μία φορά κάθε τέσσερα χρόνια και αφορά στην αξιοπιστία και νομιμότητα των λογαριασμών τους. Το Ελεγκτικό Συνέδριο προσανατολίζεται να συμπεριλάβει στους θεματικούς ελέγχους, το κατά πόσο τηρούν τις υποχρεώσεις ιδιώτες που τους χορηγήθηκε άδεια χρησιμοποίησης δημόσιου αγαθού. Θα ερευνηθεί δηλαδή αν υπάρχουν μηχανισμοί που να ελέγχουν τις ομπρέλες στις παραλίες, τα τραπεζοκαθίσματα, τις αμμοληψίες.
Έλεγχοι αναμένεται τέλος να διενεργηθούν σε σχέση με τον τρόπο που καλύπτονται οι στεγαστικές ανάγκες των δημοσίων φορέων (έλεγχοι κόστους, αποτελεσματικότητας, κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικών με την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των δημοσίων φορέων, έλεγχοι για το αν υφίσταται σύστημα καταγραφής των στεγαστικών αναγκών, αν υπάρχει προγραμματισμός της κάλυψής τους, αν είναι καταγεγραμμένα όλα τα ακίνητα του Δημοσίου, αν κατά τη διαδικασία επιλογής του τρόπου κάλυψης των στεγαστικών αναγκών των δημοσίων υπηρεσιών εξετάζονται περισσότερες εναλλακτικές λύσεις - δηλαδή, αν προτείνεται η αγορά, αν προτείνεται το leasing, αν προτείνεται ανακατασκευή).
