ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Έρευνα/Brain drain: Δύο στους τρεις Έλληνες μετανάστες δεν θα γυρίσουν

Μεγάλωσαν και σπούδασαν εδώ, αλλά αναγκάστηκαν να φύγουν λόγω οικονομικής κρίσης. Πλέον, μοιάζουν απογοητευμένοι με την πατρίδα τους και διατηρούν καλό βιοτικό επίπεδο στη χώρα όπου ζουν

 
Ωστόσο, η έρευνα που παρουσιάζει σήμερα η «Κ» με τίτλο «Στάση των Ελλήνων Μεταναστών της Οικονομικής Κρίσης απέναντι στην Ελλάδα» ανατρέπει όλα όσα γνωρίζουμε για την έως τώρα ελληνική διασπορά, που έχει νόστο, στέλνει εμβάσματα, κάνει επενδύσεις. «Οι Ελληνες που έφυγαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010 δεν θέλουν να επιστρέψουν στη χώρα, μοιάζουν απογοητευμένοι σε συνδυασμό και με το τωρινό καλό βιοτικό τους επίπεδο.

Μάλιστα, οι δύο στους τρεις θεωρούν ότι οι Ελληνες που μετανάστευσαν μετά το 2009 διαφέρουν σημαντικά ως προς τη νοοτροπία από τους συνομηλίκους τους που παρέμειναν στην Ελλάδα», παρατηρεί στην «Κ» η επιστημονικά υπεύθυνη του έργου κ. Ρεβέκκα Παιδή, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Η έρευνα στόχευε στη συγκέντρωση, σύνθεση και παραγωγή γνώσης γύρω από τις στάσεις των λεγόμενων «brain drainers». Συμμετείχαν πάνω από 500 Ελληνες έως 50 ετών, που ζουν σε Βρετανία, ΗΠΑ, Γερμανία, Σουηδία, Ολλανδία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Κοινωνικός κύκλος

Ειδικότερα, ο κύριος λόγος μετανάστευσης είναι ο γνωστός σε όλους: οι οκτώ στους 10 (78%) όταν ζούσαν στην Ελλάδα δυσκολεύονταν πολύ ή τα έβγαζαν πέρα οριακά. Αντίθετα, σήμερα οι 9 στους δέκα (87%) δηλώνουν ότι είναι άνετα οικονομικά, δηλαδή έχουν σημαντικότατη άνοδο του βιοτικού επιπέδου τους.

Ομως, ακόμη κοινωνικά δεν έχουν ενταχθεί στον νέο τόπο τους. Ο κοινωνικός κύκλος του ενός εκ των δύο (46%) αποτελείται από Ελληνες ή μετανάστες από άλλη χώρα (28%). Μόνον ο ένας στους τέσσερις (24%) έχει φιλικό-κοινωνικό κύκλο από ντόπιους. Δηλαδή, ο κοινωνικός κύκλος των Ελλήνων μεταναστών στο εξωτερικό εμφανίζεται πιο περιορισμένος από τον αντίστοιχό τους στην Ελλάδα.

Brain drain: Δύο στους τρεις Έλληνες μετανάστες δεν θα γυρίσουν-1

Ερευνα ανατρέπει όσα γνωρίζουμε για την έως τώρα ελληνική διασπορά, που έχει νόστο, στέλνει εμβάσματα, κάνει επενδύσεις.

Την ταυτότητά τους την προσδιορίζουν πρόσωπα του περιβάλλοντός τους και όχι κοινά χαρακτηριστικά μιας κοινότητας. Εχουν κυρίως ισχυρή εθνική ταυτότητα (το 47%, σύμφωνα με τις δηλώσεις όσων μετείχαν στην έρευνα), αλλά όχι θρησκευτική (το 56% τη χαρακτηρίζει αδύναμη), ούτε και κομματική (το 60% απάντησε έτσι).

Φυσικά, η μετανάστευση της δεκαετίας του 2010 είναι τελείως διαφορετική από εκείνη των πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών. Τότε η Ελλάδα ήταν μια πολύ αδύναμη οικονομικά χώρα. Ωστόσο, το 2010 βυθίστηκε στην (πολυεπίπεδη) κρίση έπειτα από μια μεγάλη περίοδο ευμάρειας. Ετσι, οι περισσότεροι μετανάστες (59%) δεν μεταφέρουν χρήματα στην Ελλάδα, παρότι δηλώνουν στη μεγάλη τους πλειονότητα ότι τα χρήματα που κερδίζουν στον τόπο μετανάστευσής τους περισσεύουν. Αθροιστικά το 39% στέλνει χρήματα σε συγγενείς ή αποταμιεύει με στόχο κάποια επένδυση στη χώρα μας.

Δεν πρέπει να χαρούμε από το γεγονός ότι λίγο περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες (54%) απάντησαν ότι θα συμβάλουν σε ένα σχέδιο στήριξης της χώρας στο εξωτερικό. Είναι αξιοσημείωτο ότι τρεις στους δέκα ερωτηθέντες (29%) απάντησαν ότι δεν θα ήθελαν να κάνουν κάτι τέτοιο, ενώ το 13% αρνήθηκε λέγοντας ότι δεν μπορεί να το κάνει.

Οι δύο στους τρεις (67%) απάντησαν ότι δεν υπάρχει πιθανότητα να επιστρέψουν μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, ένας στους τέσσερις (24%) δήλωσε ότι αυτό είναι σχετικά πιθανό και μόνο το 5% ανέφερε ότι προγραμματίζει την επιστροφή του μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα. Ως ικανοί παράγοντες για να επιστρέψουν στην πατρίδα είναι η εστίαση της αγοράς και του κράτους στην έρευνα και την καινοτομία (38%), η εδραίωση της αξιοκρατίας στην επιλογή προσωπικού (28%) και η τεκμηρίωση της συνέπειας του κράτους προς τον πολίτη (14%). Οπως καταλήγει η έρευνα, «οι Ελληνες μετανα?στες δεν αισθα?νονται ο?τι υπα?ρχει στην πρα?ξη κανε?να κι?νητρο που θα μπορου?σε να τοποθετηθει? στη ζυγαρια? της επιλογη?ς τους για την επιστροφη? στην Ελλα?δα, ενω? την ι?δια στιγμη? η χω?ρα ταυτι?ζεται με μια δομη? και μια κουλτου?ρα αρκου?ντως για τους ι?διους απεχθει?ς».

Δικαίωμα ψήφου

Ενόψει των επερχόμενων εθνικών εκλογών ως προς το δικαίωμα ψήφου τους, το 76% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι οι Eλληνες που μετανα?στευσαν στο εξωτερικο? μετα? το 2009 θα πρε?πει να ε?χουν δικαι?ωμα ψη?φου στην Ελλα?δα. Στον αντίποδα, διαφωνεί το 13%. Επίσης, το 45% όσων μετανάστευσαν από το 2009-2010 και μετά πιστεύει ότι το δικαι?ωμα ψη?φου θα πρε?πει να μοιρα?ζονται μαζι? τους και οι ομογενει?ς. Το 37% διαφώνησε με αυτή τη θέση. Το ποσοστό που υπολείπεται έως το 100% αφορά εκείνους που ούτε συμφωνούν ούτε διαφωνούν με την ερώτηση. Με βάση τα δεδομένα, κατά τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης (ενδεικτικά, μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος) περί τους 500.000 Ελληνες μετανάστευσαν στο εξωτερικό. «Σκοπός της ερευνητικής ομάδας είναι να συγκεντρώσει, να συνθέσει και να παραγάγει γνώση που θα συμβάλει στη διαμόρφωση σύγχρονων πολιτικών προτάσεων για τη σχέση της χώρας με τους Ελληνες του κόσμου. Το πρώτο βήμα για να πετύχουμε αυτόν τον σκοπό είναι να γνωρίσουμε αυτή τη νέα διασπορά που αναδύθηκε από την οικονομική κρίση και να κατανοήσουμε τη στάση της απέναντι στην Ελλάδα. Είδαμε ότι εκεί υπάρχει ένα κενό», παρατηρεί η επιστημονικά υπεύθυνη του έργου Ρεβέκκα Παιδή, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Η έρευνα, η οποία χρηματοδοτείται από το Ελληνικό Ιδρυμα για την Ερευνα και την Καινοτομία (ΕΛΙΔΕΚ), στηρίζεται στις τάσεις που έχει καταγράψει η ερευνητική ομάδα του έργου στη διεθνή βιβλιογραφία για τη διασπορά και τη σχέση της με τη χώρα προέλευσης. Στην ερευνητική ομάδα μετείχαν, εκτός από την κ. Παιδή, και ο κ. Γιάννης Κωνσταντινίδης, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, και η κ. Αναστασία Μπλουχουτζή, πανεπιστημιακή υπότροφος στο ίδιο τμήμα.   

«Στην Αθήνα μου έδιναν όσα ως ανειδίκευτος εργάτης στη Γερμανία»      

Των Απόστολου Λακασά, Ιωάννας Φωτιάδη

Brain drain: Δύο στους τρεις Έλληνες μετανάστες δεν θα γυρίσουν-2Παγκοσμιοποίηση και διεθνή πολιτική οικονομία διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Μπράιτον ο 44χρονος Βασίλης Λεοντίτσης. Παρά τις σπουδές του στη Βρετανία, γύρισε στην Ελλάδα ελπίζοντας να φτιάξει τη ζωή του στην πατρίδα. Το 2017 δεν άντεξε και έριξε… μαύρη πέτρα. «Εδώ αντιμετώπισα μια διαφορετική νοοτροπία σε σχέση με τη Βρετανία. Πολλά απ’ όσα θεωρούμε δεδομένα στο εξωτερικό –ας πούμε θέματα ιατρικής περίθαλψης και ασφαλιστικής κάλυψης– δεν είναι στην Ελλάδα, όπου παρατηρείται έλλειμμα οργάνωσης και επαγγελματισμού. Το πολιτικό σύστημα πρέπει να θωρακίσει και να βελτιώσει τους θεσμούς, όπως τη Δικαιοσύνη, πρέπει να εκλείψει η γραφειοκρατία, πρέπει να ενισχύσει έμπρακτα το πολιτικό μήνυμα υπέρ της αξιοκρατίας», παρατηρεί ο κ. Λεοντίτσης. 

Ως σύμβουλος σε τεχνικά θέματα εργάζεται στη Στοκχόλμη η 34χρονη αρχιτέκτων-μηχανικός Ευτυχία Σταματάκη. «Μετά την αποφοίτησή μου εργάστηκα στο τεχνικό γραφείο του θείου μου», θυμάται. «Το διάστημα 2014-16 είχε κάθετη πτώση ο κατασκευαστικός κλάδος και η Ευτυχία συνειδητοποίησε ότι δεν μπορεί να βιοποριστεί. «Επρεπε να με συντηρούν οι γονείς μου, οπότε αποφάσισα ότι όσο εκείνοι μπορούν να με στηρίζουν, καλύτερο είναι εγώ να αποκτώ νέα εφόδια». Τον Αύγουστο του 2016 ξεκινάει αγγλόφωνο μεταπτυχιακό για ενεργειακό σχεδιασμό στο Lund University στη Σουηδία. Τρεις μήνες μετά την αποφοίτηση βρήκε δουλειά. «Στη Σουηδία νιώθεις ότι το κράτος σε σέβεται, όταν ζητάς κάτι να διεκπεραιωθεί από το δημόσιο, μπορεί να αργήσει, αλλά θα γίνει». Η ίδια δηλώνει «παιδί του χειμώνα». «Γι’ αυτό, άλλωστε, επέλεξα αυτή τη χώρα, ξέρω Ελληνες που πάσχουν με τον καιρό εδώ». Η Ευτυχία δεν σχεδιάζει να γυρίσει στην Ελλάδα. «Λέω αστειευόμενη ότι με τη σουηδική σύνταξη, που είναι χαμηλή για εδώ, θα περάσω τα γηρατειά μου στην Ελλάδα». Κρατάει, ωστόσο, μια επιφύλαξη. «Η κατάσταση στη Σουηδία αρχίζει να αλλάζει με τη νέα κυβέρνηση», διευκρινίζει, «δεν θέλω, επομένως, να είμαι απόλυτη, διότι και ως φοιτήτρια δήλωνα ότι δεν θα εγκαταλείψω ποτέ την Ελλάδα».   

«Οποιος θέλει να βρει δουλειά στη Γερμανία, θα βρει», του είπε ένας φίλος του. Ηταν η πρώτη ιδέα που ώθησε τον Πάνο Σιδηρόπουλο πριν από εννέα χρόνια να μεταναστεύσει οικογενειακώς στη Γερμανία. «Είχα τελειώσει οικονομικά, είχα κάνει διάφορες πρακτικές, ως επί το πλείστον απλήρωτες», θυμάται ο 35χρονος, που εργάζεται ως data analyst σε μεγάλη εταιρεία στην Κολωνία. «Στη Θεσσαλονίκη η αγορά εργασίας ήταν σχεδόν νεκρή, μόνο αν είχες κάποιον γνωστό μπορούσες να βρεις καλή δουλειά». «Με τον φίλο μου αρχίσαμε μαθήματα γερμανικών, λίγο καιρό αργότερα φύγαμε», περιγράφει, «κάναμε και οι δύο από ένα μεταπτυχιακό και σταδιακά αποκατασταθήκαμε πλήρως επαγγελματικά». Λίγες είναι οι στιγμές που ο Πάνος και η σύζυγός του νοσταλγούν την Ελλάδα. «Ούτως ή άλλως από την παρέα του πανεπιστημίου, οι δύο κολλητοί μου είναι ήδη στη Γερμανία και ο τρίτος στην Κύπρο», επισημαίνει. Το 2018, έχοντας πλέον ένα εντυπωσιακό βιογραφικό, έλαβε μια πρόταση για εργασία στην Αθήνα. «Τα χρήματα που μου έδιναν ήταν όσα θα έπαιρνα ως ανειδίκευτος εργάτης που εργάζεται 4ωρο στη Γερμανία…».

Διαβάστε επίσης

Κλειστά αύριο Δευτέρα: Όλα τα σχολεία της Αττικής - Παιδικοί και Βρεφονηπιακοί ΣταθμοίΕλλάδα

Με απόφαση του Περιφερειάρχη Αττικής, κατόπιν έκτακτης σύσκεψης με  τους Δημάρχους της Αττικής, κλειστά θα είναι αύριο Δευτέρα 6 Φεβρουαρίου όλα τα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία Πρω...

Δημόσια στήριξη Βενιζέλου στον Ράμμο της ΑΔΑΕ για τη διερεύνηση των υποκλοπώνΕλλάδα

Τους χειρισμούς του προέδρου της ΑΔΑΕ, Χρήστου Ράμμου, ο οποίος βάλλεται από την κυβέρνηση για τα στοιχεία που παρέσχε σχετικά με την κρατική παρακολούθηση του υπουργού Εργασίας, Κ...

«Μπάρμπαρα»: Η κακοκαιρία χτυπά την Αττική - Πυκνό χιόνι στα βόρεια προάστιαΕλλάδα

  Ξεκίνησε την επέλασή της στην Αττική η   κακοκαιρία «Μπάρμπαρα» ,  αφού ήδη στα βόρεια προάστια έχουν ξεκινήσει να πέφτουν τα πρώτα χιόνια, όπως είχαν προειδοποιήσει τις τελευταί...

Σε ποια σημεία του οδικού δικτύου της Πελοποννήσου είναι απαραίτητες οι αντιολισθητικές αλυσίδεςΕλλάδα

Εφοδιασμένοι με αντιολισθητικές αλυσίδες ή άλλα αντιολισθητικά μέσα οφείλουν να είναι, σύμφωνα με απόφαση της αστυνομίας, οι οδηγοί όλων των οχημάτων που κινούνται ή πρόκειται να κ...

Ναυάγιο με μετανάστες ανοιχτά της Λέρου - Ανασύρθηκαν 2 νεκροί - Διασώθηκαν 33 άτομαΕλλάδα

Σε εξέλιξη είναι επιχείρηση έρευνας και διάσωσης από το λιμενικό σώμα, για τον εντοπισμό τυχόν αγνοουμένων μεταναστών, μετά τον εντοπισμό σορού μία γυναίκας και ενός παιδιού στη θα...

Καμπανάκι δομικού πληθωρισμού στην Ελλάδα –ο 4ος πιο υψηλός στην Ευρωζώνη τον ΙανουάριοΕλλάδα

Δήμητρα Καδδά/insider.gr   Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για συνέχεια στις αυξήσεις των επιτοκίων συνδέθηκε με ένα πολύ κρίσιμο δείκτη για την πορεία των τιμών, αυτό...

Πέφτει χιόνι στα βόρεια προάστια – Πού ξεσπά η κακοκαιρία «Μπάρμπαρα» στην ΑττικήΕλλάδα

Η επέλαση της  κακοκαιρίας  «Μπάρμπαρα» ξεκίνησε στην Αττική και ήδη κάποιες περιοχές έχουν ασπρίσει από το  χιόνι . Συγκεκριμένα  πυκνό χιόνι πέφτει σε Ροδόπολη, Διόνυσο, Δροσιά, ...

Δεν τους λείπει η Ελλάδα: «Το 67% όσων έφυγαν στο εξωτερικό δεν επιθυμούν να επιστρέψουν»Ελλάδα

Δεν υπάρχει πιθανότητα επιστροφής στην Ελλάδα μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια για το 67% (περίπου επτά στους δέκα) των «Ελλήνων Μεταναστών της Οικονομικής Κρίσης» σύμφωνα με έρευνα τ...

    Αναβάλλονται οι προγραμματισμένες διακοπές ρεύματος στις περιοχές που θα πλήξει η κακοκαιρίαΕλλάδα

O ΔΕΔΔΗΕ ανακοινώνει ότι από αύριο και για όσο διαρκέσει η κακοκαιρία, δεν πρόκειται να πραγματοποιήσει προγραμματισμένες διακοπές ρεύματος για τη συντήρηση του Δικτύου στις περιοχ...