«Τα χαρακτηριστικά της τωρινής μετάλλαξης δεν είναι ίδια με των προηγούμενων. Το καλοκαίρι πήγε πολύ καλά επιδημιολογικά. Είμαστε σε φάση συνύπαρξης με την πανδημία. Εχουμε φύγει από τη λογική του συστηματικού ελέγχου, έχουμε άλλα δεδομένα, η τάση είναι για τα ηπιότερα δυνατόν μέτρα στο εξής, γιατί έχουμε επιστρέψει στην κανονικότητα». Αυτό είναι ένα μικρό απάνθισμα δηλώσεων της υπουργού Παιδείας, Νίκης Κεραμέως, σε πρόσφατες τηλεοπτικές συνεντεύξεις της με αφορμή το επικείμενο άνοιγμα των σχολείων.
Ουσιαστικά η κυβέρνηση ήδη από τα τέλη της άνοιξης έχει σφυρίξει τη λήξη της πανδημίας, βασισμένη, όπως συχνά επαναλαμβάνουν στελέχη της, σε ομόφωνες εισηγήσεις της επιτροπής εμπειρογνωμόνων. Εγινε η COVID-19 μια… γριπούλα; Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στις 30 Μαΐου οι θάνατοι από κορωνοϊό ανέρχονταν σε 29.876. Στις 31 Αυγούστου έφτασαν τους 32.639. Δηλαδή 2.763 συμπολίτες μας έχασαν τη ζωή τους στη διάρκεια των θερινών μηνών? 31 την ημέρα κατά μέσον όρο.
Η «Κ» επικοινώνησε με δύο διακεκριμένους Ελληνες επιστήμονες του εξωτερικού. Τον Γιώργο Παυλάκη, γιατρό και ερευνητή στις ΗΠΑ, και τον Γιώργο Κασσιώτη, ανοσολόγο, ρετροϊολόγο, διευθυντή του Εργαστηρίου Ρετροϊικής Ανοσολογίας στο Ινστιτούτο Francis Crick και καθηγητή Ρετροϊoλογίας στο Imperial College του Λονδίνου. Συμμερίζονται την άποψη ότι ο κορωνοϊός δεν είναι πια τόσο επικίνδυνος; Ποια λάθη δεν πρέπει να κάνουμε (ή να επαναλάβουμε) τους επόμενους μήνες στη διαχείριση της πανδημίας;
«Δεν πρέπει να υποτιμούμε τον ιό. Και η υποτίμηση έχει πολλές εκφάνσεις. Κάποιοι λένε ότι η COVID-19 δεν υφίσταται, πολλοί έχουν πειστεί ότι έγινε γριπούλα ή κρυωματάκι. Η πρόχειρη αλλά λαθεμένη απόδειξη αυτών προσφέρεται από περιπτώσεις γνωστών τους οι οποίοι νόσησαν με ελαφρά ή καθόλου συμπτώματα και έγιναν καλά. Ομως, μια μερίδα ανθρώπων από όλες τις ηλικίες δεν περνάει τη λοίμωξη ανώδυνα. Πολλοί χάνουν τη ζωή τους ή μένουν ανάπηροι εξαιτίας θρομβώσεων, καρδιαγγειακών συμβάντων, νευρολογικών προβλημάτων, βλαβών σε ζωτικά όργανα όπως τα νεφρά και το πάγκρεας», λέει ο Γιώργος Παυλάκης. «Στις κοινωνίες μας υπάρχει ένα ποσοστό ανθρώπων με ανοσολογικές βλάβες που δεν τους δίνουν τη δυνατότητα να προστατευθούν με εμβόλια. Σ’ αυτούς περιλαμβάνονται μεταμοσχευμένοι, ανοσοκατασταλμένοι και καρκινοπαθείς που χρειάζονται ισχυρές θεραπείες. Το επίπεδο του πολιτισμού μας δεν θα έπρεπε να επιτρέπει στην κοινωνία να αγνοεί αυτή τη μερίδα των συνανθρώπων μας, που όχι μόνο είναι ευάλωτοι στον ιό, αλλά και αποτελούν “χρυσή ευκαιρία” για τον ιό για γρήγορη παραγωγή καινούργιων στελεχών του που θα διαφεύγουν της ανοσολογικής μας απάντησης», επισημαίνει.
«Από την αρχή της πανδημίας ακούγεται η πρόβλεψη ότι η COVID-19 σταδιακά θα γίνει ήπια νόσος, όπως η γρίπη ή το κοινό κρυολόγημα. Ωστόσο, η COVID-19 και η γρίπη προκαλούνται από ιούς που διαφέρουν πολύ και στις ιδιότητες και στους παθογόνους μηχανισμούς και στις διαδικασίες μετάλλαξης. Μπορεί να προκαλέσουν παρόμοιο αριθμό θανάτων, αλλά μάλλον εκεί εξαντλούνται οι ομοιότητές τους. Ο SARS-CoV-2 είναι πιθανό να εξελιχθεί έτσι ώστε να προσομοιάζει στους εποχιακούς κορωνοϊούς, αυτούς που συνήθως προκαλούν το κοινό κρυολόγημα. Αλλά είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ακόμη κι αυτό δεν είναι εντελώς ακίνδυνο. Η εξάπλωση ενός κορωνοϊού κοινού κρυολογήματος σε μονάδα περίθαλψης πριν από μερικά χρόνια είχε ποσοστά θνησιμότητας αντίστοιχα με εκείνα του SARS-CoV-2», τονίζει ο Γιώργος Κασσιώτης. «Είναι πολλοί οι παράγοντες που συμβάλλουν στο να γίνει πιο ήπιος ένας ιός. Στους κυριότερους συγκαταλέγονται οι μεταλλάξεις που επηρεάζουν τον τροπισμό και την παθογένειά του, καθώς και η ανοσία του πληθυσμού από εμβολιασμό ή νόσηση. Και οι δύο παράγοντες είναι αναστρέψιμοι: ο ιός μπορεί να αλλάξει και η ανοσία να εξασθενήσει. Αυτό σημαίνει ότι η ισορροπία που έχει δημιουργηθεί σήμερα είναι πολύ πιθανό να ανατραπεί. Θα ήταν λάθος να το αφήσουμε να συμβεί…», συνεχίζει ο καθηγητής Ρετροϊολογίας.
Σ’ αυτό συμφωνεί και ο κ. Παυλάκης: «Δεν “ξεθυμαίνουν” σε δύο-τρία χρόνια οι παθογόνοι ιοί. Ο κορωνοϊός έγινε απειλητικότερος γιατί του δώσαμε την ευκαιρία να μολύνει δισεκατομμύρια ανθρώπους, να προσαρμοστεί στην ανθρώπινη κοινωνία και να γίνει μόνιμη πληγή. Για ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, λοιπόν, δεν θα μετατραπεί ποτέ σε κρυωματάκι ή γριπούλα. Θα συνεχίσει να προκαλεί σοβαρές χρόνιες βλάβες, όπως συνέβαινε με τους ιούς της πολιομυελίτιδας και της ιλαράς, για τους οποίους δώσαμε μακροχρόνιες μάχες ως ανθρωπότητα μέχρι να μην είναι πια ενδημικοί. Ενδημικότητα, άλλωστε, δεν σημαίνει ηπιότητα. Σημαίνει ότι το έχουμε πάρει απόφαση ότι δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι καλύτερο…».
