ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Εντυπωσιακά πλάνα από το κουφάρι του ατμόπλοιου ΠΑΤΡΙΣ στη νήσο Πάτροκλος

Ένας άγνωστος κόσμος, γεμάτος ιστορία αλλά και πόνο από την ανθρώπινη απώλεια, κρύβεται στο βυθό του Σαρωνικού κόλπου. Ιστορικά και λιγότερο γνωστά ναυάγια πλοίων, υποβρυχίων και αεροπλάνων, βρίσκονται διάσπαρτα σε κάθε άκρη και βάθος του Σαρωνικού.

Η ομάδα του δύτη Αντώνη Γραφά, εδώ και αρκετά χρόνια φέρνει στο φως την ύπαρξη αυτών των ναυαγίων, μαζί με τις ιστορίες που τα στοιχειώνουν. Στην ανάδειξη και καταγραφή των ναυαγίων, έχει ριχτεί τον τελευταίο καιρό και ο κινηματογραφιστής Ερρίκος Κρανιδιώτης, ο οποίος με την κάμερα του εξερευνεί και φέρνει στο φως τα κουφάρια των ναυαγίων, με εντυπωσιακά βίντεο που κόβουν την ανάσα.

Προσφάτως, ο Ερρίκος Κρανιδιώτης κινηματογράφησε το ναυάγιο του μικρού επιβατηγού ατμόπλοιου ΠΑΤΡΙΣ, που βυθίστηκε το 1927 κοντά στη νήσο Πάτροκλος.

Στις 4 Ιουνίου του έτους 2011, ο Αντώνης Γράφας και η ομάδα του καταδύθηκαν για πρώτη φορά σε ένα άγνωστο μέχρι τότε ναυάγιο, το οποίο είχαν εντοπίσει, λίγο καιρό πριν, κοντά στην νήσο Πάτροκλο του Σαρωνικού Κόλπου. Όπως αποδείχθηκε, εκ των υστέρων, επρόκειτο για το μικρό επιβατηγό ατμόπλοιο ΠΑΤΡΙΣ (πρώην γαλλικό SAINT REMI), το οποίο βυθίστηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 16ης Ιουνίου 1927, μετά τον εμβολισμό του από το επιβατηγό ατμόπλοιο ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ (πρώην βρετανικό γιότ CATANIA), λόγω ναυτιλιακού λάθους.

 

Το ΠΑΤΡΙΣ είχε ναυπηγηθεί το έτος 1902 στην Διέππη της Γαλλίας, σαν σιδερένιο αλιευτικό πλοίο με το όνομα SAINT REMI, από την εταιρεία E. Amblard & Cie Constructions Navales Mecanique et Chaudronnerie a Dieppe. Είχε ολικό μήκος 32 μέτρα και τονάζ 161 ΚΟΧ. Το 1911 αγοράστηκε από τους εφοπλιστές αδελφούς Χατζηκωνσταντή, μετασκευάσθηκε σε ακτοπλοϊκό επιβατηγό και νηολογήθηκε στον Πειραιά με το όνομα ΠΑΤΡΙΣ, το οποίο και διατήρησε μέχρι την βύθισή του. Μετά από αλλεπάλληλες αλλαγές ιδιοκτητών πουλήθηκε το έτος 1923 στον πολιτευτή Κορινθίας Απόστολο Ζούζουλα, υπό την κατοχή του οποίου και παρέμεινε μέχρι την απώλειά του. Την 1η Ιουνίου 1927 ο Α. Ζούζουλας εκμίσθωσε το πλοίο, προς 15.000 δραχμές τον μήνα και για διάστημα τριών μηνών, στους Κωνσταντίνο Γκινάκο και Δημήτριο Αιγινήτη, οι οποίοι το χρησιμοποίησαν για την πραγματοποίηση ενός αριθμού ταξιδιών ανάμεσα στον Πειραιά και την Παροναξία. Είχαν πραγματοποιηθεί ήδη δυο ταξίδια και το τελευταίο ταξίδι, κατά το οποίο βυθίστηκε το πλοίο, ήταν το τρίτο ταξίδι που πραγματοποίησε το ΠΑΤΡΙΣ υπό την εποπτεία των Γκινάκου-Αιγινήτη.

Το ατύχημα

Στις 22.50 της 15ης Ιουνίου 1927, το ΠΑΤΡΙΣ, με 16 συνολικά επιβαίνοντες  και υπό την διακυβέρνηση του γαλαξιδιώτη πλοιάρχου Γ. Κωστάλλου, απέπλευσε από τον Πειραιά με τελικό προορισμό την Νάξο. Στις 01.30 της 16ης Ιουνίου, και ενώ το πλοίο παράλλασε το νοτιοδυτικό ακρωτήριο της νήσου Πάτροκλος, βρέθηκε πλέοντας αντίθετα στην πορεία των επιβατηγών πλοίων ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ και ΤΗΝΟΣ, τα οποία ερχόμενα από τη Σύρο κατευθύνονταν προς το λιμάνι του Πειραιά. Σε μικρή απόσταση και πίσω από τα προαναφερόμενα πλοία, ακολουθούσε το επιβατηγό ατμόπλοιο ΑΓΓΕΛΙΚΗ, της ναυτιλιακής εταιρεία Γιαννουλάτου, ερχόμενο και αυτό από τη Σύρο.

Όπως αναφέρεται στον τύπο το ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ, της ατμοπλοϊκής εταιρείας των αδελφών Τόγια, με υπεύθυνο γέφυρας κατά την ώρα της σύγκρουσης τον δεύτερο πλοίαρχο Ν. Χαυλόπουλο, και το ΤΗΝΟΣ, της εταιρείας των υιών Δ. Ιγγλέση, με κυβερνήτη τον πλοίαρχο Ι. Κάντουνα, επιδίδονταν συναγωνιζόμενα σε αγώνα ταχύτητας, πλέοντας με 13 έως 14 κόμβους. Το ΠΑΤΡΙΣ, προσπαθώντας να αποφύγει την επερχόμενη σύγκρουση και μη δυνάμενο να διέλθει ανάμεσα στα δυο πλοία, έστρεψε προς τα αριστερά εκθέτοντας την δεξιά πλευρά του στο με ταχύτητα ερχόμενο ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ. Λόγω της μεγάλης ταχύτητας και της μικρής απόστασης ανάμεσα στα δυο πλοία, το ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ προσέκρουσε και σφηνώθηκε με δύναμη στην πλευρά του ΠΑΤΡΙΣ. Αμέσως μετά, και κατά την προσπάθεια αποκόλλησης του ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ, εισχώρησαν νερά στο ΠΑΤΡΙΣ με αποτέλεσμα να βαρύνει και να βυθιστεί σε ελάχιστο χρονικό διάστημα με συνολικά δέκα απώλειες.

Ο ημερήσιος τύπος της εποχής αποδίδει ιδιαίτερα παραστατικά και με πολλές λεπτομέρειες το συμβάν:

«Αργά προχθές την νύκτα απέπλευσαν εκ Σύρου δια Πειραιά πλήρη επιβατών τα ατμόπλοια «Μοσχάνθη» της ατμοπλοϊκής εταιρείας Τόγια και «Τήνος» της εταιρείας Υιών Δ. Ιγγλέση.
Βραδύτερον απέπλευσεν εκ Σύρου δια Πειραιά και το ατμόπλοιον «Αγγελική» του κ. Γιαννουλάτου.
[…]
Την 2αν πρωινήν ώραν εις την καμπήν του Ν.Δ. ακρωτηρίου του Γαiδουρονησίου ανεφάνη αιφνηδίως το ατμόπλοιον «Πατρίς». Την στιγμήν εκείνην τα ατμόπλοια «Μοσχάνθη Τόγια» και «Τήνος» έπλεον παραλλήλως και εις απόστασιν 200 – 300 μέτρων απ΄ αλλήλων. Η «Μοσχάνθη» ήτο προς την ξηράν και η «Τήνος» προς το πέλαγος. Η «Πατρίς» ευρεθείσα προ των δυο συμπλεόντων
ολοταχώς ατμοπλοίων έλαβε εν αρχή πορείαν ίνα διέλθη εις το μέσον των δυο σκαφών αφήνουσα δεξιόθεν την «Τήνον» και αριστερά την «Μοσχάνθην».
[…]
Δυστυχώς η ταχύτης των πλοίων ήτο μεγάλη η δε απόστασις μικρά. Η «Πατρίς» φοβηθείσα σύγκρουσιν με την «Τήνον» έστριψεν αριστερά και εσύριξε δις προς την «Μοσχάνθην Τόγια». Ο δεύτερος πλοίαρχος της «Μοσχάνθης» κ. Ν. Χαυλόπουλος, όστις εκυβέρνα την ώραν εκείνην το σκάφος, ευρεθείς ενώπιον ενός τόσον απροόπτου και κινδυνώδους ελιγμού της «Πατρίδος» βλέπων δε μοιραίαν και επικειμένην την σύγκρουσιν εσύριξε τρις κίνδυνον διατάξας γοργώς «όπισθεν ολοταχώς» και συγχρόνως έστριψε όλον το πηδάλιον αριστερά και αυτός ίνα λοξοδρομήση. Η απόστασις όμως ήτο ελαχίστη και η σύγκρουσις επήλθε τρομακτική.

Η «Πατρίς» στρίψασα τόσον αποτόμως εξετέλεσε, κατά την ναυτικήν έκφρασιν, γωνίαν 45 μοιρών έδειξε δε ολόκληρον την δεξιάν πλευράν της προς την «Μοσχάνθην Τόγια» της οποίας η πρώρα εχτύπησε την «Πατρίδα» εις το μέσον και ακριβώς εις το μηχανοστάσιον όπου και εσφηνώθη. Το πλοίον έκλινε αμέσως και εβυθίσθη εις διάστημα δύο λεπτών.»

Τα αίτια και τα επακόλουθα της βύθισης

Ο κυβερνήτης του ΠΑΤΡΙΣ, πλοίαρχος Γ. Κωστάλλος, αναφερόμενος στα αίτια του συμβάντος αναφέρει μεταξύ άλλων και τα εξής:

«Στη μία και πενήντα ήμουνα στη νοτιοδυτική άκρα του Γαiδουρόνησου με οκτώ μίλια την ώρα. Πρώτα είδα δύο λευκούς φανούς και έπειτα άλλους δύο. Κατάλαβα πως ήταν των νησιών τα καράβια. Αυτά πάνε με δωδεκάμισι – δεκατρία μίλια. Θάτανε καμιά οκτακοσαριά μέτρα μακριά, σε λίγο είδα το κόκκινο φανάρι της «Μοσχάνθης», δηλαδή το αριστερό της και το πράσινο της «Τήνου».
Αλλά να λογαριάσετε ότι μεταξύ τους δεν είχανε ούτε πενήντα μέτρα.

Η «Μοσχάνθη» βαστούσε κοντά στον κάβο. Υπολόγισα ότι με δώδεκα μίλια που έκοβαν αυτοί και οκτώ εγώ, είκοσι δηλαδή, η απόσταση των οκτακοσίων μέτρων που μας χώριζε, δηλαδή μισό μίλι απάνω κάτω, ήταν ζήτημα δυόμιση λεπτών. Εάν έπαιρνα το τιμόνι μου θα έπεφτα επάνω στην «Τήνο». Να περάσω ανάμεσα στα δύο δεν μπορούσα. Εσκέφθηκα τότε να ρίξω το καράβι στο νησί στα αριστερά μου. Σφυράω λοιπόν δυό φορές ειδοποιώντας την «Μοσχάνθη» ότι διευθύνομαι αριστερά και παρά πάντα κανονισμόν παίρνω το τιμόνι μου όλο αλλά μπαίνει αριστερά με «Κράτην» της μηχανής. Αν έπαιρνε κι΄ εκείνος το τιμόνι του αριστερά και έκανε κράτη θα γλυτώναμε. Αυτός ούτε εσφύριξε, ούτε τίποτα. Τάχασε φαίνεται κι΄ έπεσε απάνω μας. Επειτα με το ανάποδο ολοταχώς, που έκανε και τραβήχτηκε πίσω, μπουκάρησαν τα νερά και κάθησε το καράβι μου με την πρύμη.
Εδωσα σ΄ όλους οδηγίες και καθώς εβάρυνε βλέπεις η πρύμη, άρχισε να σηκώνεται η πλώρη όρθια κατά τον ουρανό.»

Από την πλευρά τους οι αντιπρόσωποι της ναυτιλιακής εταιρείας των αδελφών ΤΟΓΙΑ, με φυσική παρουσία δικηγόρου, δήλωσαν μια διαφορετική εκδοχή από αυτή του Κωστάλλου.
«Εμείς εκάμαμε ότι μας επιβάλλουν οι κανονισμοί. Δεν είνε να μας επιρρίψουν καμμίαν ευθύνην. Η «Μοσχάνθη» εσφύριξεν επανειλλημμένως δια να ειδοποιήση το «Πατρίς» περί του κινδύνου και αιφνιδίως αντικρύσαμεν την «Πατρίδα» εις μικράν απόστασιν με κατεύθυνσιν αρχικώς να διέλθη διά μέσου της «Μοσχάνθης» και της «Τήνου», αποτόμως δε στρεφομένην αριστερά και παρουσιάζουσαν προς ημάς την δεξιάν πλευράν της.

Αμέσως η «Μοσχάνθη» εκράτησε και έκαμεν «ανάποδα ολοταχώς». Αλλ΄ ήτο πλέον αργά. Η πρώρα μας προσέκρουσεν επί της πλευράς της «Πατρίδος» εσφηνώθη εντός των ελασμάτων, τα οποία διέρρηξεν από πάνω έως τα ύφαλα και όταν υπό την επίδρασιν της προς τα όπισθεν κινήσεως της έλικος, απεσπάσθη αυτής, τα ύδατα εισώρμησαν διά του ρήγματος εις το κύτος της «Πατρίδος» της οποίας μετ΄ ολίγον ήρχισεν η πρύμνα να βυθίζεται, ωρθώθη με την πλώραν προς τα άνω και εξηφανίσθη.»

Αμέσως μετά την βύθιση του ΠΑΤΡΙΣ ο πλοίαρχος του ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ διέταξε την καθέλκυση των σωστικών λέμβων, με σκοπό την διάσωση των ναυαγών. Το συναγωνιζόμενο το ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ επιβατηγό ατμόπλοιο ΤΗΝΟΣ, αν και είδε την σύγκρουση των δυο πλοίων, συνέχισε την πορεία του προς το λιμάνι του Πειραιά, χωρίς να προσφέρει καμία συνδρομή στο πλήρωμα του ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ κατά την διάρκεια της διάσωσης των ναυαγών, αγνοώντας ταυτόχρονα παντελώς τους ναυτικούς κανόνες δεοντολογίας. Το επερχόμενο ατμόπλοιο ΑΓΓΕΛΙΚΗ ήταν εκείνο το οποίο σταμάτησε και βοήθησε το πλήρωμα του ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ στην διάσωση των ναυαγών του ΠΑΤΡΙΣ.

Μετά τον κατάπλου όλων των εμπλεκόμενων πλοίων και των ναυαγών στο λιμάνι του Πειραιά, ο υπεύθυνος του δικαστικού τμήματος του Λιμεναρχείου Πειραιά, Θ. Κωνσταντινίδης, με την συμμετοχή του αντιεισαγγελέα Γ. Χαλκιά, ανέλαβαν την διεκπεραίωση των ανακρίσεων και την απόδοση ευθυνών. Σύμφωνα με δηλώσεις τους στον ημερήσιο τύπο:

«[…] η ευθύνη κυρίως του δυστυχήματος βαρύνει τον δεύτερον πλοίαρχον της «Μοσχάνθης» κ. Χαυλόπουλον, ο οποίος επ ουδενί λόγω έπρεπε να στρέψη προς τα δεξιά, αλλά τουναντίον, ώφειλε να στραφή προς τα αριστερά, δηλαδή προς την αναπεπταμένην θάλασσαν, όπως έπραξε και ο πλοίαρχος της «Τήνου» του οποίου, ως προς τον χειρισμόν τούτον, εξετιμήθη υπό της υπηρεσίας και των ναυτικών κύκλων η ετοιμότης. Όσον αφορά τον πλοίαρχον της «Πατρίδος» και τούτου επαινείται η ετοιμότης δια τον προ της αναποδράστου ανάγκης παρά πάντα κανονισμόν, χειρισμόν του προς τα αριστερά, με κίνδυνον να προσκρούση επί των βράχων της νησίδος.»

Επιπροσθέτως , ο υπολιμενάρχης Πειραιά απήγγειλε κατηγορία για φόνο εξ αμελείας, στον έχοντα βάρδια στη γέφυρα του ΜΟΣΧΑΝΘΗ ΤΟΓΙΑ, δεύτερο πλοίαρχο Ν. Χαυλόπουλο, και κατηγορία για παράβαση των διεθνών κανόνων του περί ναυσιπλοΐας κώδικα, στον κυβερνήτη του ΤΗΝΟΣ πλοίαρχο Ι. Κάντουνα, για την μη παροχή βοήθειας στην διάσωση των ναυαγών του ΠΑΤΡΙΣ.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στην ιστοσελίδα grafasdiving.gr

   

Διαβάστε επίσης

Οι Γλυκές Αλχημείες στην ΑίγιναSM TUBE

Αφορμή για ταξίδι δίνει στον αγαπημένο μας ζαχαροπλάστη το αιγινίτικο φιστίκι. Ο Στέλιος και η ομάδα του παίρνουν το πλοίο από το λιμάνι του Πειραιά και συναντούν τους ανθρώπους πο...

Συγκλονιστικό περιβαλλοντικό ντοκιμαντέρ με φόντο τον Πόρο στην Ισπανική τηλεόρασηSM TUBE

Ένα συγκλονιστικό περιβαλλοντικό ντοκιμαντέρ, διάρκειας 41' λεπτών, προβλήθηκε στο 2ο κανάλι της Ισπανικής τηλεόρασης TVE2 την Πέμπτη 14 Φεβρουαρίου 2019. Η δημοσιογράφος Γιολάντα ...